15 min 
1 komentarze
Wszystkie 12 czasów w języku angielskim – charakterystyka czasów, budowy i zasady
- Jakie są podstawowe zasady tworzenia czasów angielskich?
- Czasy teraźniejsze (Present)
- Czasy przeszłe (Past)
- Czasy przyszłe (Future)
- Tabela czasów angielskich — na jednym ekranie!
- Strona bierna
- Czasowniki nieregularne i regularne
- Sprawdź swoją wiedzę!
- Chcesz, żeby Twoje dziecko mówiło płynnie po angielsku?
- Czasy angielskie pomagają wyrażać nie tylko kiedy coś się wydarzyło, ale także jak długo, czy już się skończyło i czy będzie trwało dalej.
- Podstawowe czasy to Present, Past i Future — każdy z nich ma cztery wersje: simple, continuous, perfect i perfect continuous.
- W codziennym mówieniu najczęściej używa się: Present Simple, Present Continuous, Past Simple i Future Simple.
- Czasy perfect i perfect continuous przydają się, gdy chcesz mówić precyzyjnie o przeszłości i przyszłości, np. ile coś trwało, co było pierwsze, co się zakończy przed czymś innym.
Opanowanie systemu czasów angielskich to fundament płynnej i precyzyjnej komunikacji. Choć na pierwszy rzut oka gramatyka ta może wydawać się złożona, opiera się ona na logicznym podziale na 12 czasów, powstałych z kombinacji trzech ram czasowych (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość) oraz czterech aspektów (Simple, Continuous, Perfect, Perfect Continuous). Poniższy przewodnik przedstawia poszczególne czasy, szczegółowo omawiając zasady konstrukcji, kluczowe zastosowania oraz dostarczając przykłady i ćwiczenia, które pozwolą Ci zrozumieć i skutecznie stosować każdą z tych struktur.
Jakie są podstawowe zasady tworzenia czasów angielskich?
Czasy gramatyczne to sposoby wyrażania czynności i stanów w różnych momentach: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Każdy czas ma własną konstrukcję, a także typowe sytuacje, w których się go stosuje.
W języku angielskim dzielimy je na trzy główne grupy:
- czasy teraźniejsze (Present) – opisują czynności aktualne, powtarzające się, czasami planowane,
- czasy przeszłe (Past) – służą do opisu tego, co już się wydarzyło,
- czasy przyszłe (Future) – określają zdarzenia, które nastąpią później.
Każda z tych grup dzieli się na cztery podstawowe warianty: Simple, Continuous, Perfect i Perfect Continuous. Razem daje to dwanaście głównych czasów, które omówimy w tym artykule.
Czasy teraźniejsze (Present)
W języku angielskim grupa czasów teraźniejszych (Present Tenses) obejmuje cztery konstrukcje, które są kluczowe do opisywania faktów, stanów, nawyków oraz działań bieżących lub mających związek z teraźniejszością. Poprawne zastosowanie tych czasów wymaga precyzyjnej identyfikacji kontekstu.
Charakterystyka Present Simple: 4 główne zastosowania i budowa
Present Simple to czas gramatyczny, który służy do opisywania 4 głównych typów działań: czynności powtarzalnych (rutyny), stanów trwałych, ogólnych prawd naukowych oraz stałych faktów. Stanowi on fundament komunikacji dla przekazywania informacji stałych i niepodlegających zmianom.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna): Wzór budowy zdań wykorzystuje strukturę podmiot-orzeczenie-dopełnienie.
- Twierdzenia: Podmiot + Czasownik w formie bazowej (dla 3. os. l.p. wymaga sufiksu „-s”).
- Przeczenia: Podmiot + operator do/does + partykuła not + czasownik w formie bazowej.
- Pytania: Operator Do/Does + Podmiot + Czasownik w formie bazowej.
Przykłady zdań (Fakty i Rutyna):
- She reads books every evening (Rutyna/Czynność powtarzalna).
- He does not like coffee (Stan/Fakt).
- Do they play football at school? (Czynność powtarzalna).
Charakterystyka Present Continuous: 2 główne zastosowania i budowa
Present Continuous to czas koncentrujący się na „tu i teraz”. Służy do opisywania czynności odbywających się dokładnie w chwili mówienia oraz sytuacji o charakterze tymczasowym, które są odstępstwem od normy.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór konstrukcyjny wymaga użycia czasownika posiłkowego „to be” w odpowiedniej formie: Podmiot + am/is/are + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Czynności trwające):
- I am writing a letter now (Czynność w chwili mówienia).
- They are not watching TV (Negacja czynności bieżącej).
- Are you studying for the exam? (Pytanie o czynność tymczasową).
Charakterystyka Present Perfect: 3 kluczowe zastosowania i budowa
Present Perfect to czas, który wskazuje na związek między akcją z przeszłości a jej bezpośrednim efektem w chwili obecnej. Koncentruje się on na rezultacie akcji, a nie na precyzyjnym momencie jej wykonania, co stanowi kluczową różnicę wobec Past Simple.
Wymagane jest zrozumienie 3 kluczowych zastosowań Present Perfect:
- Rezultaty Teraźniejsze: Opis czynności zakończonych, których konsekwencje są widoczne w chwili mówienia.
- Doświadczenia Życiowe: Czynności, które wystąpiły w nieokreślonym czasie w przeszłości (np. z ever lub never).
- Trwanie: Akcje rozpoczęte w przeszłości, które trwają nieprzerwanie do chwili obecnej (z predykatami since lub for).
Budowa (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór konstrukcyjny Present Perfect wymaga użycia operatora have/has: Podmiot + operator have/has + III forma czasownika (Past Participle).
Przykłady zdań (Wydarzenia i Efekty):
- She has finished her homework (Skutek: Koniec pracy jest widoczny teraz).
- I have not seen this movie (Doświadczenie życiowe).
- Have you ever been to London? (Pytanie o doświadczenie).
Charakterystyka Present Perfect Continuous: 2 kluczowe zastosowania i budowa
Present Perfect Continuous kładzie nacisk na długość trwania czynności (proces), która rozpoczęła się w przeszłości i trwa do teraz lub zakończyła się przed chwilą, pozostawiając wyraźne skutki (np. zmęczenie).
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + have/has + been + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Ciągłość i Proces):
- I have been studying English for two hours (Czynność trwająca od przeszłości do teraz).
- He has not been working today (Negacja procesu).
- How long have you been waiting? (Pytanie o długość trwania).
Czasy przeszłe (Past)
Grupa czasów przeszłych (Past Tenses) służy do relacjonowania wydarzeń, historii oraz stanów, które miały miejsce przed chwilą obecną. Kluczowe jest tu rozróżnienie między czynnościami zakończonymi (Simple), trwającymi w tle (Continuous) a zdarzeniami „zaprzeszłym” (Perfect).
Charakterystyka Past Simple: 2 główne zastosowania i budowa
Past Simple to podstawowy czas narracyjny, używany do opisywania czynności, które zakończyły się w przeszłości w określonym czasie (np. wczoraj, rok temu) oraz do opisywania sekwencji zdarzeń w przeszłości.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
- Twierdzenia: Podmiot + II forma czasownika (czasowniki regularne z końcówką „-ed”, nieregularne wg tabeli).
- Przeczenia i Pytania: Wymagają użycia operatora „did”.
Przykłady zdań (Zdarzenia zakończone):
- She visited Paris last year (Czynność zakończona w określonym czasie).
- They didn’t play chess yesterday (Przeczenie faktu z przeszłości).
- Did you see that film? (Pytanie o zdarzenie przeszłe).
Charakterystyka Past Continuous: 2 główne zastosowania i budowa
Past Continuous opisuje tło wydarzeń. Stosuje się go do wyrażania czynności, która trwała w konkretnym momencie w przeszłości lub była tłem dla innej, krótszej czynności (wyrażonej w Past Simple).
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór konstrukcyjny: Podmiot + was/were + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Tło i Trwanie):
- I was reading when you called (Czynność długa przerwana przez krótką).
- They weren’t sleeping at midnight (Stan w konkretnym momencie).
- Were you watching TV at 9 pm? (Pytanie o czynność w trakcie trwania).
Charakterystyka Past Perfect: 1 kluczowe zastosowanie i budowa
Past Perfect to tzw. czas „zaprzeszły”. Używamy go, aby podkreślić, że jedna czynność w przeszłości wydarzyła się i zakończyła zanim rozpoczęła się inna czynność przeszła.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + operator had + III forma czasownika (Past Participle).
Przykłady zdań (Uprzedniość zdarzeń):
- She had left before I arrived (Czynność wykonana przed innym momentem w przeszłości).
- He hadn’t finished his work (Stan przed określonym momentem).
- Had you studied before the test? (Pytanie o kolejność zdarzeń).
Charakterystyka Past Perfect Continuous: 1 kluczowe zastosowanie i budowa
Past Perfect Continuous podkreśla proces i czas trwania czynności, która odbywała się aż do pewnego momentu w przeszłości. Skupia się na „jak długo” coś trwało przed innym zdarzeniem.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + operator had + been + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Trwanie w przeszłości):
- She had been working all day before she went home (Długotrwała czynność przed powrotem).
- They hadn’t been playing long before it rained (Proces przerwany przez deszcz).
- Had you been waiting long? (Pytanie o długość procesu).
Czasy przyszłe (Future)
Grupa czasów przyszłych (Future Tenses) pozwala na wyrażanie planów, przewidywań, obietnic oraz czynności, które zostaną zakończone w określonym momencie w przyszłości.
Charakterystyka Future Simple: 3 główne zastosowania i budowa
Future Simple jest najczęściej używany do wyrażania spontanicznych decyzji (podjętych w chwili mówienia), przewidywań opartych na opinii oraz obietnic lub gróźb.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + operator will + Czasownik w formie bazowej.
Przykłady zdań (Decyzje i Przewidywania):
- I will help you with homework (Spontaniczna decyzja/Obietnica).
- He won’t go to the party (Przewidywanie/Odmowa).
- Will they come tomorrow? (Pytanie o przyszłość).
Charakterystyka Future Continuous: 1 kluczowe zastosowanie i budowa
Future Continuous służy do opisywania czynności, które będą w trakcie trwania w konkretnym, określonym momencie w przyszłości.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór konstrukcyjny: Podmiot + will + be + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Czynność w toku):
- I will be studying at 8 pm (W tym konkretnym momencie będę zajęty).
- She won’t be working next week (Planowany brak aktywności).
- Will you be sleeping at midnight? (Pytanie o stan w przyszłości).
Charakterystyka Future Perfect: 1 kluczowe zastosowanie i budowa
Future Perfect to czas „przyszły dokonany”. Podkreśla, że dana czynność zostanie całkowicie zakończona przed określonym momentem w przyszłości.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + will + have + III forma czasownika (Past Participle).
Przykłady zdań (Zakończenie przed terminem):
- She will have finished by tomorrow (Czynność będzie ukończona do jutra).
- They won’t have arrived by noon (Przewidywanie braku zakończenia akcji).
- Will you have done your homework? (Pytanie o efekt w przyszłości).
Charakterystyka Future Perfect Continuous: 1 kluczowe zastosowanie i budowa
Future Perfect Continuous wskazuje na ciągłość czynności, która będzie trwać aż do pewnego momentu w przyszłości. Często używany z określeniem „for” (przez), aby pokazać czas trwania.
Budowa zdania (Konstrukcja gramatyczna):
Wzór budowy: Podmiot + will + have + been + Czasownik z końcówką „-ing”.
Przykłady zdań (Ciągłość do punktu w przyszłości):
- I will have been working here for five years next month (Podsumowanie okresu trwania w przyszłości).
- She won’t have been studying long before the test (Krótki okres trwania przed zdarzeniem).
- Will they have been travelling for hours? (Pytanie o czas trwania).
Tabela czasów angielskich — na jednym ekranie!
| Czas | Budowa zdania | Kiedy używamy? | Przykład zdania |
| Present Simple | I work | rutyna, fakty, harmonogramy | She plays tennis every weekend. |
| Present Continuous | I am working | coś się dzieje teraz lub tymczasowo | He is reading a book. |
| Present Perfect | I have worked | efekt przeszłości widoczny teraz | They have just arrived. |
| Present Perfect Continuous | I have been working | akcja zaczęła się wcześniej i trwa nadal | I have been learning English for 2 years. |
| Past Simple | I worked | zakończone wydarzenia z przeszłości | We visited Paris last summer. |
| Past Continuous | I was working | tło lub czynność trwająca w przeszłości | I was cooking when she called. |
| Past Perfect | I had worked | coś wydarzyło się przed czymś innym w przeszłości | He had left before I arrived. |
| Past Perfect Continuous | I had been working | coś trwało przed innym wydarzeniem w przeszłości | They had been driving for hours. |
| Future Simple | I will work | decyzje, przewidywania, obietnice | She will call you tomorrow. |
| Future Continuous | I will be working | coś będzie trwało w konkretnym momencie w przyszłości | This time tomorrow, I’ll be flying to London. |
| Future Perfect | I will have worked | coś zakończy się do konkretnego momentu | By Monday, I will have finished the project. |
| Future Perfect Continuous | I will have been working | jak długo coś będzie trwało do określonego momentu | Next month, he will have been living here for 10 years. |
Strona bierna
Ważnym elementem nauki jest również strona bierna, używana wtedy, gdy chcemy skupić się na samym działaniu, a nie na tym, kto je wykonał.
Budowa: podmiot + be (w odpowiednim czasie) + III forma czasownika.
Przykład:
- The cake was eaten.
- The book will be published.
Czasowniki nieregularne i regularne
Pamiętaj też, że aby poprawnie tworzyć formy przeszłe, musisz znać:
- czasowniki regularne – ich forma Past Simple powstaje przez dodanie końcówki „-ed” (np. play → played),
- czasowniki nieregularne – mają własne, niestandardowe formy (np. go → went, see → saw).
Tych drugich uczysz się na pamięć, ponieważ nie istnieją żadne uniwersalne reguły odmiany.
Sprawdź swoją wiedzę!
Wykonaj przygotowany przez nas quiz i sprawdź, co już potrafisz!
Ćwiczenie 1: Rozpoznaj czas (Present, Past, Future)
- She has lived in London since 2020.
A) Present Simple
B) Present Perfect
C) Past Continuous
D) Future Simple - I was watching TV when the phone rang.
A) Present Continuous
B) Past Perfect
C) Past Continuous
D) Future Continuous - They will have finished by 6 PM.
A) Future Simple
B) Future Perfect
C) Present Perfect
D) Past Perfect - Tom eats cereal every morning.
A) Present Simple
B) Present Continuous
C) Past Simple
D) Present Perfect - By next year, I will have been working here for a decade.
A) Present Perfect
B) Past Continuous
C) Future Perfect Continuous
D) Future Continuous
Odpowiedzi 
- 1: B
- 2: C
- 3: B
- 4: A
- 5: C
Ćwiczenie 2: Wybierz poprawną formę czasownika w nawiasie
- She usually ___ (go) to bed at 10.
A) goes
B) is going
C) went
D) has gone - We ___ (not see) this movie yet.
A) didn’t see
B) haven’t seen
C) hadn’t seen
D) don’t see - What ___ you ___ (do) when I called you?
A) do / do
B) had / done
C) were / doing
D) will / do - By the time he arrived, we ___ (already/leave).
A) have already left
B) already left
C) had already left
D) were already leaving - At 8 PM tomorrow, I ___ (have) dinner with clients.
A) will have
B) am having
C) will be having
D) will have had
Odpowiedzi
- 1: A
- 2: B
- 3: C
- 4: C
- 5: C
Ćwiczenie 3: Wybierz odpowiedź, która najlepiej pasuje do sensu zdania:
- She ___ to this school for three years.
A) is going
B) has gone
C) has been going
D) goes - They ___ a party when we arrived.
A) were having
B) have had
C) are having
D) had - I ___ English since I was 7.
A) study
B) have been studying
C) studied
D) am studying - We ___ home by the time the show starts.
A) are getting
B) got
C) will have gotten
D) get - He ___ for his keys for over an hour.
A) is looking
B) has looked
C) was looking
D) has been looking
Odpowiedzi
- 1: C
- 2: A
- 3: B
- 4: C
- 5: D
Ćwiczenie 4: Wybierz zdanie, które najlepiej oddaje znaczenie podanej sytuacji:
- Chcesz powiedzieć, że coś robisz właśnie teraz:
A) I read a book.
B) I have read a book.
C) I am reading a book.
D) I was reading a book. - Opowiadasz o tym, co działo się, kiedy ktoś zadzwonił:
A) I am cooking when he called.
B) I cook when he called.
C) I was cooking when he called.
D) I had cooked when he called. - Chcesz powiedzieć, że coś zrobiłeś i to ważne teraz:
A) I did my homework.
B) I have done my homework.
C) I was doing my homework.
D) I had done my homework. - Chcesz wyrazić przewidywanie:
A) I am going to win.
B) I will win.
C) I win.
D) I won. - Mówisz, że coś trwało przez jakiś czas w przeszłości:
A) I had been reading for hours.
B) I was read for hours.
C) I am reading for hours.
D) I have read for hours.
Odpowiedzi
- 1: C
- 2: C
- 3: B
- 4: B
- 5: A
Chcesz, żeby Twoje dziecko mówiło płynnie po angielsku?
W Novakid uczymy przez zabawę i rozmowę, dzięki czemu dzieci naturalnie przyswajają czasy i konstrukcje gramatyczne, bez stresu i nudnych regułek. Każda lekcja to nie tylko nauka słów, ale też budowanie pewności siebie w mówieniu!
Zapisz dziecko na bezpłatną lekcję próbną już dziś i przekonaj się, jak skuteczna może być nauka angielskiego online!
Artykuł przydatny, chociaż wprowadza w jednym miejscu w błąd. Przy Past Simple powinno być napisane, że opisuje wydarzenia z przeszłości a nie z przyszłości 🙂