Pytania pośrednie i bezpośrednie w języku angielskim – jak je tworzyć i stosować na co dzień?

Najłatwiej zrozumieć to porównując przykłady.

• Pytania bezpośrednie (direct questions):

What is your name?

How old are you?

Where do you live?

To krótkie, proste formy, które sprawdzą się podczas rozmowy z kolegą czy koleżanką.

• Pytania pośrednie (indirect questions):

Could you tell me what your name is?

Do you know how old she is?

Can you tell me where you live?

Tutaj sens jest ten sam, ale forma jest uprzejmiejsza. To ważne, bo w rozmowie z nauczycielem, obcą osobą czy w pracy używa się takich właśnie konstrukcji.

Żeby dobrze opanować tworzenie pytań pośrednich, trzeba wykonać dwa kroki:

1. Zaczynamy od uprzejmego wstępu, np.:

• Could you tell me…
• Can you tell me…
• Do you know…
• Would it be possible…
• I’d like to know…
• I’m curious…
• You have any idea…

2. Potem dodajemy treść pytania, ale w formie oznajmującej, bez inwersji, jaka normalnie pojawia się w pytaniach.

Przykładowe podstawowe pytania po angielsku:

• Zamiast: Where do you live? (pytanie bezpośrednie)
  Mówimy: Can you tell me where you live?
• Zamiast: How old are you?
  Mówimy: Do you know how old she is?
• Zamiast: What is your name?
  Mówimy: Could you tell me what your name is?

To najważniejsza zasada: w drugiej części zdania nie stosujemy inwersji. Właśnie to odróżnia indirect questions od pytań prostych.

Direct questions to pytania zadawane wprost. Mają one prostą budowę:

1. Słowo pytające (jeśli pytamy o szczegół): what, where, when, why, how, who.
2. Operator pytający / czasownik pomocniczy – np. do, does, did, have, can.
3. Podmiot – osoba lub rzecz, której dotyczy pytanie.
4. Czasownik główny – czynność, o którą pytamy.

Jeśli pytanie nie wymaga słowa pytającego, zaczynamy od operatora (Do you…?, Can you…?).

Poniżej tabela pokazująca różnice.

Pytania tagowe to krótkie pytania, które dodajemy na końcu zdania, żeby upewnić się, że mamy rację albo żeby zachęcić rozmówcę do potwierdzenia. W języku polskim odpowiadają im zwroty typu „prawda?”, „co nie?”, „nieprawdaż?”.

Jak je budować?

1. Powtarzamy operator lub czasownik posiłkowy użyty w zdaniu głównym (be, do, have, can itp.).
2. Odwracamy jego formę: jeśli zdanie główne jest twierdzące, tag jest przeczący; jeśli zdanie główne jest przeczące, tag jest twierdzący.

Przykładowe pytania po angielsku:

• You are a student, aren’t you? – Jesteś uczniem, prawda?
• She can swim, can’t she? – Ona umie pływać, co nie?
• They don’t like pizza, do they? – Oni nie lubią pizzy, prawda?
• He has finished his homework, hasn’t he? – On skończył pracę domową, prawda?
• It’s a nice day, isn’t it? – Ładny dzień, co nie?

Ucząc się pytań, warto rozróżniać ich typy, bo każdy pełni inną funkcję.

• Pytania otwarte – pozwalają na rozwiniętą odpowiedź.

What do you like doing in your free time?

Why do you prefer tea to coffee?

• Pytania zamknięte – dają odpowiedź „tak” lub „nie”.

Do you smoke?

Are you happy with your new computer?

• Pytania szczegółowe – zaczynają się od what, where, when, why, how, prowadzą do uzyskania konkretnej informacji.

When is your birthday?

What time does the train leave?

Ważne jest, by pamiętać, że w pytaniach pośrednich czasownik główny zachowuje szyk oznajmujący. To właśnie różni je od pytań prostych.

• Direct question: Why did you leave?
• Indirect question: Could you tell me why you left?
• Direct question: Have you finished your homework?
• Indirect question: Do you know if you have finished your homework?

Aby dobrze opanować temat, trzeba pamiętać, że pytania uprzejme działają we wszystkich czasach, ale zawsze mają tę samą zasadę: w części głównej pojawia się zwrot wprowadzający (Could you tell me…, Do you know…, I’d like to know…), a treść pytania ma szyk oznajmujący, bez inwersji. Sprawdźmy, jak wygląda to w poszczególnych czasach gramatycznych.

Present Simple

W Present Simple najczęściej używamy pytań o codzienne czynności czy dane osobowe.

• Direct question: Where do you work?
• Indirect question: Can you tell me where you work?

Widzimy, że w wersji pośredniej zniknęło „do” i pojawił się zwykły szyk zdania oznajmującego (you work).

Inny przykład:

• What is your name? → I’d like to know what your name is.

Past Simple

W Past Simple zasada jest identyczna – w pytaniu pośrednim nie używamy już „did”.

• Direct question: Did you see my notebook?
• Indirect question: Do you know if you saw my notebook?

Kolejny przykład:

• Where did you go yesterday? → Could you tell me where you went yesterday?

Present Perfect

W Present Perfect pojawiają się konstrukcje z „have”.

• Direct question: Have you ever been to London?
• Indirect question: I’m not sure if you have ever been to London.

Tu łatwo wpleść frazę kiedykolwiek byłeś, bo właśnie w takich pytaniach o doświadczenia używamy formy have you ever been.

Inny przykład:

• Have you finished your homework? → Would you mind telling me if you have finished your homework?

Past Continuous

Czas Past Continuous służy do pytań o czynności trwające w określonym momencie w przeszłości.

• Direct question: What were you doing at 8 p.m.?
• Indirect question: Could you tell me what you were doing at 8 p.m.?

Tutaj znów szyk się zmienia – zamiast inwersji (were you doing) mamy zwykłą strukturę oznajmującą (you were doing).

Zadanie 1. Uzupełnij zdania odpowiednią formą (direct / indirect question).

1. ______ (direct) Where do you live? → (indirect) Can you tell me where ______?
2. ______ (direct) How old are you? → (indirect) Do you know how old ______?
3. ______ (direct) What is your name? → (indirect) Could you tell me what your name ______?
4. ______ (direct) Did you see that film? → (indirect) I’d like to know if you ______ that film.
5. ______ (direct) Have you ever been to London? → (indirect) I’m not sure if you ______ to London.