10 min Past participle w języku angielskim – co to jest, kiedy się go używa i czym różni się od past simple?
- Jaki to czas? – past participle a czasy Perfect i strona bierna
- Kiedy używamy past participle? – najważniejsze zastosowania
- Użycie Past Participle w różnych czasach gramatycznych
- Budowa formy past participle – regularne vs nieregularne
- Przykłady użycia past participle w praktyce
- Podsumowanie – jak nauczyć się past participle raz na zawsze?
Past participle (imiesłów bierny) to trzecia forma czasownika, która często pojawia się w języku angielskim w połączeniu z czasownikami pomocniczymi, takimi jak „have” lub „be”. Używa się jej m.in. do tworzenia czasów Perfect, strony biernej oraz konstrukcji złożonych.
Przykład:
- Czasownik regularny: work – worked – worked
→ „worked” to właśnie past participle od „work”. - Czasownik nieregularny: go – went – gone
→ „gone” to past participle od „go”.
Jaki to czas? – past participle a czasy Perfect i strona bierna
Forma past participle nie jest czasem gramatycznym sama w sobie. To tylko forma czasownika, która pełni ważną rolę w tworzeniu różnych struktur, takich jak:
1. Czasy Perfect (np. Present Perfect, Past Perfect)
Używamy past participle z czasownikiem pomocniczym have/has/had, by mówić o czynnościach dokonanych, które mają związek z teraźniejszością lub wcześniejszymi wydarzeniami.
Present Perfect:
I have eaten lunch.
(Zjadłem lunch.) – czynność zakończona, ważna teraz (np. nie jestem głodny).
Past Perfect:
She had gone home before it started raining.
(Wyszła do domu, zanim zaczęło padać.) – jedna przeszła czynność poprzedza drugą.
2. Strona bierna (Passive Voice)
Z czasownikiem be (we właściwej formie dla danego czasu) oraz past participle tworzymy stronę bierną.
Present Simple
Struktura: am / is / are + past participle
Przykład:
Dinner is served at 6 p.m.
(Kolacja jest podawana o 18.)
Past Simple
Struktura: was / were + past participle
Przykład:
The window was broken.
(Okno zostało wybite.)
Future Simple
Struktura: will be + past participle
Przykład:
The package will be delivered tomorrow.
(Paczka zostanie dostarczona jutro.)
Podsumowując: Past Participle to nie czas, ale narzędzie, które pomaga tworzyć różne czasy i konstrukcje. Bez niego nie byłoby możliwe powiedzenie, co już się stało, co ktoś zrobił, albo co się wydarzyło komuś lub czemuś.
Kiedy używamy past participle? – najważniejsze zastosowania
Past participle to wszechstronna forma czasownika, która w języku angielskim pojawia się w kilku kluczowych strukturach. Poniżej znajdziesz trzy główne sytuacje, w których sięga się po past participle – każda z innym znaczeniem i funkcją.
1. Czasowniki typu have – czasy Perfect
Dlaczego używamy:
Aby wyrazić czynność zakończoną, która ma skutek w teraźniejszości (lub w innym momencie – zależnie od czasu). Past participle mówi co zostało zrobione.
Typowe znaczenie: rezultat / doświadczenie / zakończenie
- The documents are sent by email every morning.
(Dokumenty są wysyłane codziennie rano mailem.)
➡️ Nie liczy się, kto wysyła – ważne, że to się dzieje.
2. Czasowniki typu be – strona bierna (Passive Voice)
Dlaczego używamy:
Aby skupić się na działaniu lub jego skutku, a nie na wykonawcy. Past participle pokazuje co zostało zrobione z podmiotem.
Typowe znaczenie: coś się komuś stało, coś zostało wykonane
- The documents are sent by email every morning.
(Dokumenty są wysyłane codziennie rano mailem.)
➡️ Nie liczy się, kto wysyła – ważne, że to się dzieje.
3. Konstrukcje z get + past participle
Dlaczego używamy:
Aby wyrazić zmianę stanu lub sytuację, która kogoś spotkała – często niespodziewanie. Czasownik get pełni tu rolę pomocniczą.
Typowe znaczenie: zmiana, zdarzenie, sytuacja życiowa
- He got injured during the match.
(Został ranny podczas meczu.)
➡️ Coś mu się przydarzyło – podkreślamy zdarzenie, nie sprawcę.
Użycie Past Participle w różnych czasach gramatycznych
Imiesłowy bierne, czyli Past Participle, odgrywają kluczową rolę w konstrukcji różnych czasów gramatycznych w języku angielskim. Są one niezbędne w tworzeniu czasów doskonałych, takich jak Present Perfect (np. „I have seen”), Past Perfect („I had gone”) czy Future Perfect („I will have done”). W tych strukturach, Past Participle łączy się z odpowiednią formą czasownika pomocniczego 'have’, aby wyrazić czynność zakończoną w odniesieniu do innego momentu w czasie.
Ponadto, Past Participle jest używany do tworzenia strony biernej (passive voice), gdzie podmiot jest obiektem działania, a nie jego sprawcą. Na przykład, w zdaniu „The book was written by the author”, 'written’ jest formą Past Participle czasownika 'write’, która wskazuje na wykonanie czynności przez podmiot.
Past Participle w czasie teraźniejszym
Past Participle w czasie teraźniejszym używamy w strukturach czasu Present Perfect, gdzie łączy się z czasownikami posiłkowymi 'have’ lub 'has’. Na przykład, w zdaniu „She has finished her work”, 'finished’ jest formą Past Participle czasownika 'finish’.
Past Participle wykorzystywane są również z czasownikami modalnymi, tworząc struktury takie jak „must have gone” czy „should have done”, które wyrażają przypuszczenia lub konieczność odnoszące się do przeszłości.
Poza tym, Past Participle często pełni funkcję przymiotnika, opisując stan lub cechę, np. „broken window”, „written message”. Ta wielofunkcyjność Past Participle sprawia, że jest on nieodzownym elementem w codziennym komunikowaniu się w języku angielskim.
Past Participle w czasie przeszłym
W kontekście czasu przeszłego, należy rozróżniać czas przeszły (Past Simple) od użycia Past Participle w kontekście przeszłości. Past Simple, jak w wyrażeniach „I walked” czy „She sang”, odnosi się do konkretnych czynności, które miały miejsce w przeszłości. Natomiast Past Participle, używane w czasie Past Perfect, jak w zdaniach „I had walked” czy „She had sung”, co odnosi się do czynności, które zostały zakończone przed innym momentem w przeszłości.
Ta subtelna różnica w użyciu pozwala na bardziej precyzyjne określenie kolejności wydarzeń w przeszłości i jest fundamentalna w zrozumieniu angielskich struktur gramatycznych, a przede wszystkim niuansów we wszystkich 12 angielskich czasach.
Past Participle w czasie przyszłym
W przypadku czasu przyszłego, Past Participle jest używane głównie w konstrukcjach czasu Future Perfect, takich jak „I will have finished” czy „She will have gone”. W tych strukturach, Past Participle współdziała z czasownikami 'will’ i 'have’, tworząc formę wyrażającą czynność, która zostanie zakończona przed określonym momentem w przyszłości.
Taka forma używana jest w sytuacjach, gdy chcemy podkreślić zakończenie jakiegoś działania w określonym czasie przyszłym, co pozwala na tworzenie bardziej złożonych i precyzyjnych wypowiedzi.
Past simple vs past participle – najczęściej mylone formy
W języku angielskim wiele osób myli Past Simple (II forma) z Past Participle (III forma), zwłaszcza w przypadku czasowników nieregularnych. Choć obie formy odnoszą się do przeszłości, używamy ich w zupełnie różnych sytuacjach.
Past Simple
- To druga forma czasownika
- Używana samodzielnie, bez czasowników pomocniczych
- Opisuje konkretne wydarzenia w przeszłości
I saw her yesterday.
(Widziałem ją wczoraj.)
Past Participle
- To trzecia forma czasownika
- Występuje z have / had / been / get
- Tworzy czasy Perfect i stronę bierną
I have seen her before.
(Widziałem ją wcześniej.)
She has been seen by the doctor.
(Została już zobaczona przez lekarza. / Lekarz już ją widział.)
Przykłady – czasowniki nieregularne
| Base form | Past Simple | Past Participle |
| see | saw | seen |
| go | went | gone |
| write | wrote | written |
👉 Wskazówka:
Jeśli mówisz kiedy dokładnie coś się stało (np. „wczoraj”, „w 2020”), użyj Past Simple.
Jeśli mówisz, że coś już się wydarzyło lub ma skutek teraz, użyj czasownika w formie Past Participle w czasie Perfect.
Budowa formy past participle – regularne vs nieregularne
Aby poprawnie używać formy past participle, trzeba wiedzieć, z jakim typem czasownika mamy do czynienia. W języku angielskim czasowniki dzielą się na regularne i nieregularne, a różnią się przede wszystkim tym, jak tworzą formy przeszłe (czyli Past Simple i Past Participle).
To podstawowa wiedza, niezbędna do budowania poprawnych zdań w czasach Perfect, stronie biernej czy konstrukcjach z „get”. Poniżej wyjaśniamy różnice i przedstawiamy najczęściej używane czasowniki nieregularne wraz z ich trzecią formą – past participle.
Czasowniki regularne
Tworzą formy przeszłe (Past Simple i Past Participle) przez dodanie końcówki -ed. Są przewidywalne i podlegają stałym zasadom.
Przykłady:
- play – played – played
- visit – visited – visited
- clean – cleaned – cleaned
Czasowniki nieregularne
Nie tworzą form według jednej reguły – ich Past Simple i Past Participle mają własne, często różne formy, które trzeba zapamiętać. Są one szczególnie ważne w konstrukcjach z „have”, „had”, „been” czy w stronie biernej.
Lista takich czasowników jest długa, ale skupienie się na najczęściej używanych może znacznie ułatwić naukę i praktyczne stosowanie nieregularnych Past Participle w codziennym języku angielskim.
Poniżej znajduje się tabela z 10 najpopularniejszymi formami czasowników w Past Participle.
| Czasownik (Infinitive) | Past Participle |
| be | been |
| begin | begun |
| break | broken |
| bring | brought |
| build | built |
| buy | bought |
| choose | chosen |
| come | come |
| do | done |
| drink | drunk |
Przykłady użycia past participle w praktyce
Poniżej znajdziesz kilka dodatkowych przykładów użycia past participle w różnych czasach i konstrukcjach. Każde zdanie zawiera podkreśloną formę past participle oraz krótkie wyjaśnienie jej roli w danym kontekście.
1. Present Perfect
- She has lost her keys.
Past participle: lost (od lose)
Dlaczego użyto:
Past participle tworzy czas Present Perfect razem z „has”, aby wyrazić czynność zakończoną, której skutek jest widoczny teraz (nie może znaleźć kluczy). - I have eaten lunch already.
Past participle: eaten (od eat)
Dlaczego użyto:
Forma eaten tworzy Present Perfect z „have” – pokazuje, że czynność została zakończona, a jej efekt ma znaczenie teraz. - They have finished the project.
Past participle: finished (od finish)
Dlaczego użyto:
Użyto past participle w czasie Present Perfect, aby podkreślić zakończony proces, którego rezultat (ukończony projekt) ma znaczenie w chwili obecnej.
2. Past Perfect
- She had left the office before the meeting started.
Past participle: left (od leave)
Dlaczego użyto:
Past participle tworzy czas Past Perfect razem z „had”, by pokazać, że jedna czynność (wyjście) wydarzyła się przed inną w przeszłości. - I had never seen such a view before.
Past participle: seen (od see)
Dlaczego użyto:
Forma seen występuje z „had”, by wskazać brak wcześniejszego doświadczenia przed konkretnym momentem w przeszłości. - They had finished dinner when the guests arrived.
Past participle: finished (od finish)
Dlaczego użyto:
Zastosowano past participle w czasie Past Perfect, aby zaznaczyć, że kolacja była już zakończona przed przyjściem gości.
- Passive Voice
- The documents were signed yesterday.
Past participle: signed (od sign)
Dlaczego użyto:
W stronie biernej czasownika „be” (were) użyto z past participle, aby skupić się na działaniu wykonanym na podmiocie, nie na wykonawcy. - The room has been cleaned.
Past participle: cleaned (od clean)
Dlaczego użyto:
Strona bierna w czasie Present Perfect – pokazuje, że czynność została wykonana, a jej efekt (czysty pokój) jest widoczny teraz. - The windows are washed every week.
Past participle: washed (od wash)
Dlaczego użyto:
Past participle tworzy stronę bierną w czasie Present Simple. Czynność wykonywana regularnie – ważne, że się dzieje, nie kto ją wykonuje.
4. Konstrukcja z „get” + past participle
- He got promoted last year.
Past participle: promoted (od promote)
Dlaczego użyto:
Past participle tworzy konstrukcję z „get”, aby podkreślić zmianę sytuacji – awans był zdarzeniem, które mu się przydarzyło. - My phone got stolen at the concert.
Past participle: stolen (od steal)
Dlaczego użyto:
Zastosowano past participle z „got” w nieformalnej stronie biernej, by pokazać, że coś się komuś przydarzyło. - She got invited to the meeting.
Past participle: invited (od invite)
Dlaczego użyto:
Użyto formy invited w konstrukcji „get + past participle”, aby wskazać, że osoba została objęta działaniem – zaproszenie było skierowane do niej.
Podsumowanie – jak nauczyć się past participle raz na zawsze?
Gdy trzeba zapamiętać dziesiątki unikalnych form, nauka Past Participle może wydawać się trudna. Ale bez obaw! Poniżej znajdziesz sprawdzone sposoby, które naprawdę działają – dzięki nim opanujesz formy nieregularne czasowników bez większych problemów!
1. Tabele czasowników
Regularne powtarzanie tabel z trzema formami (Base form – Past Simple – Past Participle) to absolutna podstawa. Dobrze działa grupowanie czasowników według podobnych form lub wzorów (np. go – went – gone, see – saw – seen).
Jak korzystać:
- Ucz się partiami po 10–15 czasowników dziennie
- Zakrywaj jedną kolumnę i sprawdzaj siebie
- Wypisuj te, które najczęściej Ci się mylą
2. Fiszki z trzema formami
Fiszki pozwalają szybko i skutecznie powtarzać materiał. Jedna strona – forma podstawowa, druga – formy przeszłe. Można użyć papierowych fiszek albo aplikacji (np. Quizlet, Anki).
Jak korzystać:
- Twórz fiszki z własnymi przykładami zdań
- Mieszaj kolejność – nie ucz się tylko od lewej do prawej
- Powtarzaj codziennie przez kilka minut
3. Powtarzanie w kontekście (zdania z życia codziennego)
Najlepszy sposób, by przestać mylić formy? Używać ich w praktyce. Zdania z codziennego życia pomagają skojarzyć formę z sytuacją, a nie tylko z teorią.
Jak korzystać:
- Twórz własne zdania w czasie Present Perfect, Past Perfect, Passive Voice
- Opowiadaj, co zrobiłeś dziś, wczoraj, ostatnio (np. I’ve eaten, I had gone, It was broken)
- Zmieniaj tryb: mów, pisz, nagrywaj się
Po kilkunastu dniach regularnej pracy zobaczysz, że te „trzecie formy” same zaczną się układać w głowie.
