Dysleksja u dziecka: objawy, diagnoza i kompleksowe strategie wspierania

Dysleksja to specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania, które pojawiają się mimo prawidłowego rozwoju umysłowego dziecka, właściwych warunków edukacyjnych i środowiskowych. Jest to zaburzenie o podłożu konstytucjonalnym, związane z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu nerwowego, które wpływa na percepcję wzrokową, fonologiczną oraz integrację tych procesów. Definicja ta została przyjęta i uznana przez Światową Federację Neurologów.

Dysleksja pojawia się zazwyczaj już we wczesnym dzieciństwie. Jest wywoływana różnicą w sposobie, w jaki mózg przetwarza język, co utrudnia dzieciom z dysleksją dokładne rozpoznawanie i dekodowanie słów.

Dysleksja nie jest związana z inteligencją, a osoby z dysleksją mogą mieć przeciętny lub ponadprzeciętny iloraz inteligencji. Dyslektykiem był np. Albert Einstein. Ciekawostką jest też fakt, że ponad 50% pracowników NASA ma dysleksję. 

Jest to zaburzenie neurologiczne, które bywa dziedziczone. Ryzyko dysleksji wzrasta, gdy rodzice dziecka również są dyslektykami. 

Można je zdiagnozować zarówno u dzieci i młodzieży, jak i dorosłych. Nie ma lekarstwa na dysleksję, ale przy odpowiednim wsparciu rodziców i dopasowanym podejściu do nauczania, uczniowie z dysleksją mogą skutecznie pokonać swoje specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.

Dysleksja jest dość powszechną trudnością w uczeniu się. Dotyka około 15% ludzi na całym świecie. W Polsce 10–15% uczniów ma dysleksję (a nasiloną 3–4%). Czterokrotnie częściej dyslektykami są chłopcy niż dziewczynki. Średnio w każdej polskiej klasie jest 3–4 dzieci dyslektycznych.

O przyczynach dysleksji wciąż niewiele wiadomo ze stuprocentową pewnością. Jak podają autorzy artykułu „Czynniki ryzyka wystąpienia dysleksji rozwojowej”:

„Czynniki wpływające na dysleksję mogą się nakładać. Dlatego mówimy o polietiologii dysleksji. Przyjmuje się, że dysleksja jest skutkiem wpływu niekorzystnych czynników na centralny układ nerwowy, co powoduje jego gorsze funkcjonowanie w niektórych zakresach”.

Przyczyny dysleksji są więc wieloczynnikowe i obejmują zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i środowiskowe. Dziedziczne uwarunkowanie występuje u około 20–30% dzieci z dysleksją, co oznacza, że w ich rodzinach mogą pojawiać się specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu. Do innych przyczyn ryzyka zalicza się nieprawidłowy przebieg ciąży i porodu, np. przedwczesny poród, zamartwicę noworodka, niską wagę urodzeniową, a także czynniki środowiskowe takie jak zaniedbania w edukacji, błędy dydaktyczne, brak motywacji czy dwujęzyczne środowisko. Palenie papierosów przez matkę w ciąży również jest powiązane ze zwiększonym ryzykiem dysleksji u dziewczynek. Dysleksja może być powiązana z deficytami funkcji poznawczych, takich jak percepcja wzrokowa, słuchowa, pamięć, uwaga czy motoryka narządów mowy.

Wczesne objawy dysleksji u dzieci w wieku przedszkolnym to między innymi:

• Opóźniony rozwój mowy, trudności z wymawianiem złożonych słów, błędy gramatyczne oraz problemy z rozróżnianiem podobnych głosek i wydzielaniem sylab.
• Niska sprawność i koordynacja ruchowa podczas zabaw (np. problemy z klaskaniem w rytm), samoobsługi, rysowania i pisania, a także trudności z wykonywaniem układanek lub odtwarzaniem wzorów graficznych.
• Mylenie prawej i lewej ręki, oburęczność.
• Występowanie trudności z koncentracją uwagi, pamięcią słuchową i wzrokową oraz zrozumieniem poleceń.

Te symptomy mogą wskazywać na ryzyko dysleksji i warto wtedy rozpocząć diagnozę specjalistyczną oraz wczesną terapię, gdyż im wcześniej podjęte działania, tym większa szansa na pokonanie trudności w nauce czytania i pisania.

Objawy dysleksji u dzieci w wieku wczesnoszkolnym obejmują:

• Trudności w nauce czytania i pisania, takie jak wolne tempo czytania, błędy w rozpoznawaniu liter, ich omijanie, dodawanie lub zamienianie, a także mylenie liter podobnych kształtem (np. p, b, d, g).
• Częste błędy ortograficzne i gramatyczne, niewłaściwe łączenie liter, nieczytelne, brzydkie pismo oraz szybkie męczenie się podczas pisania.
• Problemy z koncentracją, pamięcią słuchową i wzrokową, co utrudnia zapamiętywanie liter, wyrazów i zasad pisowni.
• Trudności z rozumieniem czytanych tekstów oraz z wykonywaniem zadań wymagających sekwencyjnego myślenia, jak układanki czy wzory graficzne.
• Opóźniony rozwój mowy, wadliwa wymowa i trudności z artykulacją złożonych słów mogą być nadal obecne.

Te objawy wskazują na specyficzne trudności w uczeniu się, które wymagają specjalistycznej diagnozy i wsparcia terapeutycznego, aby dziecko mogło skutecznie radzić sobie z nauką w szkole.

U starszych dzieci i nastolatków dysleksja zwykle nie objawia się już wyłącznie problemami z czytaniem i pisaniem, lecz „przechodzi” także na inne obszary nauki. Trudności w czytaniu pozostają widoczne – młody człowiek czyta wolniej, gubi się w tekście, pomija słowa lub linijki i ma kłopot z analizą dłuższych materiałów. Rozumienie przeczytanych treści bywa powierzchowne, szczególnie gdy tekst jest abstrakcyjny lub wymaga wyciągania wniosków. W piśmie nadal pojawiają się liczne błędy, często pomimo znajomości zasad ortografii, a tempo pisania pozostaje wolne. Charakterystyczne jest także to, że trudności językowe zaczynają wpływać na wyniki z wielu przedmiotów szkolnych.

Najbardziej widoczne jest to w nauce języków obcych, zwłaszcza angielskiego, gdzie uczeń ma trudności z zapamiętywaniem słownictwa, odróżnianiem podobnie brzmiących wyrazów oraz łączeniem wymowy z zapisem. Przyswajanie gramatyki przebiega wolniej, a utrwalanie nowych struktur wymaga znacznie większej liczby powtórzeń. W przedmiotach takich jak biologia czy historia problemem staje się zapamiętywanie złożonej terminologii – nazwy, definicje i daty mieszają się, trudno je odtworzyć w odpowiedniej kolejności, a podobne pojęcia bywają mylone. W geografii dysleksja może objawiać się kłopotami z orientacją na mapie: trudnością w stosowaniu skali, określaniu kierunków i odległości oraz w tworzeniu mentalnych map. W geometrii natomiast pojawiają się problemy z wyobraźnią przestrzenną i analizą figur, co utrudnia zrozumienie pojęć takich jak prostopadłość czy równoległość, a także wykonywanie rysunków geometrycznych.

Starsze dzieci z dysleksją często mają również słabszą pamięć roboczą, co utrudnia zapamiętywanie instrukcji, sekwencji działań czy skomplikowanych definicji. Ich notatki są chaotyczne, a organizacja nauki sprawia im większą trudność. Wszystko to może prowadzić do zmęczenia, spadku motywacji i unikania sytuacji, w których trzeba czytać lub wypowiadać się na forum klasy. Objawy te nie wynikają z braku chęci czy lenistwa, lecz z realnych trudności poznawczych, które stają się bardziej widoczne w starszych klasach, gdy wymagania szkolne rosną, a ilość abstrakcyjnych treści znacząco się zwiększa.

Dysleksja nie jest zaburzeniem intelektu, ale może znacząco wpływać na emocje i samopoczucie dziecka, jeśli trudności szkolne są źle rozumiane lub niewłaściwie wspierane. Do ryzyk psychologicznych związanych z dysleksją zaliczają się m.in.:

• Obniżona samoocena – dzieci z dysleksją często wkładają ogromny wysiłek w zadania związane z czytaniem i pisaniem, ale ich wyniki bywają gorsze niż u rówieśników. Powtarzające się trudności mogą prowadzić do przekonania „jestem gorszy” lub „nie dam rady”.
• Lęk szkolny – ciągłe napięcie związane z czytaniem na głos, dyktandami czy ocenami może prowadzić do unikania szkoły, bólu brzucha, problemów ze snem czy nadmiernego stresu związanego z zadaniami domowymi.
• Zwiększone ryzyko smutku i objawów depresyjnych – utrzymujące się niepowodzenia mimo wysiłku mogą prowadzić do zniechęcenia, poczucia bezradności i wycofania, zwłaszcza jeśli dziecko nie otrzymuje wsparcia lub słyszy krytyczne komentarze.
• Trudności z motywacją – jeśli dziecko kojarzy naukę z porażką, jego motywacja spada, może też pojawić się bunt lub unikanie zadań szkolnych.

Wbrew stereotypom dysleksja często idzie w parze z wybitnymi zdolnościami w innych obszarach. Wielu badaczy (np. Ronald Davis) zwraca uwagę na specyficzny sposób przetwarzania informacji, który może być ogromnym zasobem.

• Myślenie obrazowe i intuicyjne – dzieci z dysleksją często „widzą” rozwiązania jako obrazy, schematy lub przestrzenne wyobrażenia. To inny, bardzo wydajny sposób przetwarzania informacji.
• Rozwinięta wyobraźnia przestrzenna – to może przekładać się na talenty w architekturze, inżynierii, sztuce, projektowaniu, modelowaniu 3D czy nawet strategii w grach.
• Duża kreatywność – nieszablonowe myślenie i zdolność widzenia problemów z wielu perspektyw to mocna strona wielu dyslektyków.
• Zdolność dostrzegania wzorców i połączeń – tendencja do myślenia globalnego (holistycznego) pomaga w rozwiązywaniu złożonych problemów, łączeniu faktów i tworzeniu nowych pomysłów.
• Wytrwałość i odporność – dzieci, które otrzymują dobre wsparcie i pokonują trudności, często rozwijają ponadprzeciętną determinację i umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami.

Dysleksja wpływa na przetwarzanie językowe, więc przyswajanie języka obcego (zwłaszcza pisanego) może być trudniejsze. Dzieci mierzą się często z:

• problemami z zapamiętywaniem słówek, szczególnie takich, które nie dają się łatwo skojarzyć z obrazem,
• trudnościami z rozpoznawaniem i zapisywaniem dźwięków, czyli z tzw. świadomością fonologiczną, co utrudnia wymowę i czytanie,
• wolniejszym tempem uczenia się gramatyki, bo wymaga ona pracy na sekwencjach i regułach,
• większym wysiłkiem przy pisaniu, zwłaszcza w językach o skomplikowanej ortografii (angielski jest typowym przykładem),
• zwiększonym stresem w sytuacjach mówienia, np. przy odpowiedziach ustnych lub czytaniu na głos.

To jednak nie oznacza, że dzieci z dysleksją nie mogą nauczyć się języka obcego — często osiągają dobre lub bardzo dobre rezultaty, jeśli uczą się w dostosowany sposób. Ułatwienia dla uczniów z dysleksją omawiamy dalej.

Dowiedz się więcej o tym, jak wygląda nauka angielskiego u uczniów z dysleksją.

Proces diagnozy dysleksji należy rozpocząć jak najwcześniej, zwłaszcza gdy wystąpiły wczesne symptomy w wieku przedszkolnym lub podczas pierwszych lat nauki szkolnej. Już na etapie przedszkolnym obserwacje nauczycieli i rodziców mogą wskazywać na ryzyko dysleksji, co warto monitorować. Wczesne objawy, takie jak trudności z rozróżnianiem głosek, opóźniony rozwój mowy, problemy z koordynacją i trudności w nauce liter, powinny stanowić sygnał do podjęcia dalszej diagnostyki lub konsultacji specjalistycznej.

Diagnoza dysleksji – jak przebiega?

Procedura diagnozy dysleksji krok po kroku w poradni psychologiczno-pedagogicznej wygląda następująco (za: strona samorządowa, Powiatowa Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Stoku Lackim):

1. Zgłoszenia na diagnozę w kierunku specyficznych trudności w uczeniu się może dokonać rodzic lub prawny opiekun dziecka.
2. Opinia stwierdzająca specyficzne trudności w uczeniu się może być wydana po przeprowadzeniu przynajmniej dwóch badań w Poradni w okresie od I do VIII klasy.
3. W przypadku uczniów młodszych (kl. I – III) Poradnia stwierdza ryzyko wystąpienia specyficznych trudności w nauce, w przypadku uczniów starszych (IV – VIII) wskazuje na podejrzenie trudności typu dyslektycznego. Zaleca również podjęcie pracy korekcyjno-kompensacyjnej, mającej na celu zminimalizowanie lub usunięcie tych trudności. Na terenie Poradni dla uczniów z podejrzeniem trudności typu dyslektycznego oferowane są indywidualne konsultacje ortograficzne.
4. Opinia o specyficznych trudnościach w uczeniu się może być wydana uczniowi nie wcześniej niż po ukończeniu klasy III szkoły podstawowej. Ostateczna więc diagnoza specyficznych trudności w nauce dokonywana jest na II etapie edukacyjnym w przypadku utrzymywania się trudności ucznia pomimo pracy terapeutycznej.
5. Do Poradni uczeń zgłasza się z rodzicem lub prawnym opiekunem.
6. Diagnoza dysleksji wymaga przeprowadzenia diagnozy psychologicznej, pedagogicznej i w razie potrzeby logopedycznej.
7. Na diagnozę niezbędne jest dostarczenie: opinii szkoły o uczniu (druk dostępny na stronie internetowej Poradni); informacji od specjalistów pracujących z uczniem; wybranych zeszytów szkolnych (do wglądu).
8. W zależności od potrzeb poradnia może prosić rodzica o zaświadczenie od lekarza specjalisty: neurologa, okulisty czy laryngologa wykluczające podłoże neurologiczne czy wpływ wad wzroku lub słuchu na występowanie trudności szkolnych.
9. Przy badaniu specyficznych trudności w uczeniu się istotna jest praca samokształceniowa dziecka nad problemem czytania, pisania i liczenia na terenie domu, szkoły czy w Poradni.
10. Na badanie kontrolne uczeń zgłasza się po wykonaniu zaleceń Poradni i z dowodami pracy w zakresie występujących trudności. Diagnozę kontrolną przeprowadza pedagog. W zależności od potrzeb dokonywana jest również diagnoza psychologiczna.
11. Opinia stwierdzająca występowanie specyficznych trudności w uczeniu się (dysleksji, dysgrafii, dysortografii, dyskalkulii) raz wydana zachowuje swoją ważność do końca edukacji szkolnej badanego ucznia.

Rozwój technologii otworzył nowe możliwości dla dzieci z dysleksją. Wiele aplikacji i narzędzi cyfrowych pomaga w nauce czytania i pisania, dostosowując metody do indywidualnych potrzeb dziecka.

Aplikacje do czytania na głos, takie jak „Voice Dream Reader” czy „NaturalReader”, umożliwiają słuchanie tekstu, co wspiera zrozumienie treści i poprawia płynność czytania. Z kolei programy do konwersji mowy na tekst, np. „Google Voice Typing”, pomagają w pisaniu, eliminując frustrację związaną z ortografią.

Popularne są także gry edukacyjne, które w przyjemny sposób ćwiczą umiejętności językowe. „GCompris” czy „Reading Eggs” oferują interaktywne zadania dostosowane do dzieci z trudnościami w nauce. Warto też korzystać z e-booków z opcją podświetlania czytanego tekstu – pomaga to dziecku śledzić tekst wzrokiem i lepiej rozumieć strukturę zdań.

Rodzice mają ogromny wpływ na samopoczucie i rozwój swojego dziecka z dysleksją. Oto, jak możecie wspierać swoją pociechę:

• Tworzenie bezpiecznej, wspierającej atmosfery – ważne, by dziecko czuło, że nie jest oceniane czy krytykowane za trudności z czytaniem/pisaniem, tylko wspierane. Pochwały za wysiłek, uznanie za każdą próbę mogą bardzo poprawić jego samoocenę.
• Dostosowanie tempa i formy nauki – warto dawać dziecku więcej czasu na zadania związane z czytaniem i pisaniem, pozwalać na przerwy, dzielić materiał na drobniejsze części. Nie narzucać od razu „typowego” tempa.
• Metody nauki wielozmysłowej – korzystanie z materiałów wizualnych (ilustracje, mapy myśli, piktogramy), słuchowych (nagrania, audiobooki) i kinestetycznych (pisanie palcem w piasku, rysowanie liter), by dziecko uczyło się przez różne sensoryczne kanały.
• Codzienna rutyna i struktura – stały plan dnia pomaga zmniejszyć stres: określone pory na naukę, przerwy, zabawę. Stabilność sprzyja regularnej pracy, a jednocześnie daje poczucie bezpieczeństwa.
• Wsparcie emocjonalne i otwarta rozmowa – rozmawiaj z dzieckiem o jego odczuciach, frustracjach. Pomóż mu zrozumieć, że trudności to nie wina, a dysleksja to tylko inny styl uczenia się. Wspieraj jego mocne strony.
• Wykorzystanie mocnych stron dziecka – jeśli dziecko jest kreatywne, ma wyobraźnię przestrzenną — zachęcaj do rysowania, modelowania, budowania, projektów plastycznych — to może być dla niego bardziej naturalna droga nauki niż same kartkówki czy czytanie.
• Współpraca z nauczycielami i specjalistami – by dom uzupełniał to, co dzieje się w szkole; by zadania były dostosowane, a ocena brała pod uwagę wysiłek i postęp, nie tylko „wynik”.

Wsparciem dla dziecka z dysleksją będzie też odpowiednie odżywianie. Dieta może wspierać rozwój mózgu i funkcje poznawcze. Kwasy tłuszczowe Omega‑3 – szczególnie długołańcuchowe: DHA i EPA – są ważnym składnikiem błon komórkowych neuronów; wspierają rozwój układu nerwowego, utrzymanie prawidłowej funkcji mózgu, koncentrację, pamięć i regulację emocji. U dzieci z niedoborem Omega-3 zauważono gorsze wyniki w testach czytania, pamięci roboczej i funkcji poznawczych. Omega-3 mogą także wspomagać równowagę psychiczną – poprawiać nastrój, łagodzić napięcie, stres, a u dzieci – pomagać w koncentracji i nauce. Warto więc, jeśli to możliwe, by dieta dziecka (lub całej rodziny) zawierała regularnie ryby (tłuste ryby morskie), a jeśli spożycie ryb jest rzadkie – rozważyć suplementację DHA/EPA (oczywiście po konsultacji z lekarzem). Dodatkowo – w diecie mogą pomóc orzechy: regularne ich spożycie wiąże się z lepszą pamięcią, uwagą i zdolnością rozwiązywania problemów.

Oto kilka działań, które pomogą dzieciom z zaburzeniami percepcji i pamięci w osiągnięciu lepszych wyników w szkole. Dysleksja wymaga dodatkowej uwagi i specjalnego podejścia do nauczania, ale przy odpowiednim zaangażowaniu dzieci z dysleksją mogą pokonać problemy z pisaniem i przekręcaniem liter w wyrazach.

Wykorzystanie audiobooków i mediów cyfrowych (metody wspomagające)

Jeśli dziecko z dysleksją czyta z trudem i szybko nudzi się podczas czytania, słuchanie audiobooków może wzbudzić jego zainteresowanie. Jednocześnie takie zajęcia pomagają poszerzyć zasób słownictwa i zwiększyć rozumienie ze słuchu. W ten sposób dziecko nie tylko pozna dużo nowych słów, ale także znacznie szybciej nauczy się rozszyfrowywać nowe wyrazy, nawet przy napotkanych trudnościach.

Terapia i wspomaganie poprzez muzykę (metody sensoryczne)

Lekcje muzyki nie tylko podkreślają mocne strony dziecka, ale także przyczyniają się do rozwoju słuchu fonematycznego. Szereg badań potwierdziło, że przetwarzanie mowy i muzyki odbywa się w tych samych obszarach mózgu. Obszary te odpowiadają za mechanikę mowy, poszukiwanie zgodności między dźwiękami, symbolami i ich złożonymi kombinacjami.

Podczas lekcji angielskiego online w Novakid nauczyciele wykorzystują metodę Reading Through Phonics. Pomaga uczniom z dysleksją dopasować określony dźwięk do danej litery. Na pierwszym etapie dzieci uczą się głównych dźwięków osobno. W drugim etapie uczą się rozróżniania dźwięków w słowach i czytania poszczególnych wyrazów, a dopiero potem uczą się czytać frazy, zdania i całe teksty. Jak mówi ekspertka Adrienne Landry: „Dzięki tej metodzie uczniowie Novakid są w stanie w przyszłości przeczytać nawet nieznane słowa!”.

Metody wizualne: wykorzystanie rysunku i schematów (metody graficzne)

Dziecko z dysleksją może włożyć ogromny wysiłek w przeczytanie rozdziału z podręcznika kilka razy i nie pamiętać ani jednego faktu. Ale jeśli biorą ołówek i rysują słowa i zdania, a nawet komiksy, a następnie próbują opowiedzieć całą historię, informacje stają się całkiem namacalne.

Adrienne Landry dodaje, że myślenie asocjacyjne dziecka jest zaangażowane wówczas w 100% przypadków. Pomaga szybko przyswoić poznany materiał i zapamiętać go na bardzo długi czas.

Kiedy dziecko rysuje lub wykonuje rękodzieło, tworząc jakieś obrazy związane z tematem zadania, lepiej rozumie i zapamiętuje materiał. Dlatego upewnij się, że mały dyslektyk zawsze ma przy sobie ołówki, kredki i flamastry podczas przygotowywania prac domowych.

Działania edukacyjne oparte na komunikacji werbalnej (metody komunikacyjne)

Komunikacyjna metoda nauczania języków obcych z native speakerami jest polecana wszystkim dzieciom, również tym z symptomami dysleksji rozwojowej. 

„Mimika, gesty i obrazki pomogą porozumieć się uczniowi i nauczycielowi. Taki nieprzetłumaczony angielski jest lepiej zapamiętany przez dziecko podświadomie. Z kolei próba odczytania nieznanych słów w formie drukowanej lub elektronicznej przysporzy dziecku jedynie bólu głowy i może spowodować utratę zainteresowania dalszą nauką” – komentuje Adrienne Landry.

Dysleksja znacząco utrudnia życie szkolne i uzyskiwanie dobrych wyników. Oto z czym borykają się dzieci z dysleksją w szkole

1.Trudności w czytaniu i pisaniu

Dysleksja wpływa na tempo i poprawność pracy, dlatego klasyczne wymagania szkolne są dla ucznia szczególnie obciążające. Niesie to m.in. następujące wyzwania:

• Wolne tempo czytania oznacza, że uczeń potrzebuje więcej czasu na przyswojenie tekstu niż większość klasy.
• Trudność w dekodowaniu słów utrudnia zrozumienie poleceń, zadań i nowych treści.
• Utrzymujące się błędy ortograficzne występują nawet mimo dużego wysiłku i regularnych ćwiczeń.

2. Czytanie na głos i wystąpienia ustne

Publiczne czytanie może być dla ucznia ogromnym źródłem stresu i wstydu. Uczeń doświadcza następujących trudnych stanów i sytuacji

• Lęk przed oceną i ośmieszeniem nasila unikanie sytuacji czytania przy klasie.
• Trudność w utrzymaniu płynności czytania prowadzi do zacięć, pomyłek i frustracji.
• Presja czasu podczas odpowiedzi ustnych zmniejsza zdolność koncentracji i pogarsza wynik.

3.Prace klasowe i sprawdziany

Egzaminy szkolne często premiują szybkie czytanie i pisanie, co dla dziecka z dysleksją stanowi realną barierę, na którą składają się m.in.: 

• Ograniczony czas pracy – sprawia, że uczeń nie jest w stanie ukończyć zadania mimo wiedzy.
• Kłopot ze zrozumieniem złożonych poleceń – może prowadzić do wykonania zadania niezgodnie z treścią.
• Większa męczliwość poznawcza – dziecko szybciej się „przeciąża”, popełniając więcej błędów pod koniec pracy.

4.System egzaminacyjny

Egzaminy zewnętrzne są sformalizowane, co utrudnia dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb uczniów z dysleksją. Pojawiają się tu następujące trudności:

• Sztywne formaty testów (np. wielokrotnego wyboru) nie pozwalają pokazać pełni kompetencji ucznia.
• Presja wyniku związana z egzaminami wpływa na samopoczucie i motywację.
• Ograniczona możliwość dostosowań nie zawsze odzwierciedla realne potrzeby dziecka (np. samo wydłużenie czasu bywa niewystarczające).

5.Systemie edukacji a dziecko z dysleksją

Szkoła nie zawsze dysponuje warunkami i wiedzą, by wspierać ucznia z dysleksją adekwatnie do jego trudności. Dzieci napotykają takie trudności, jak:

• Brak elastyczności w sposobie nauczania (np. dominacja metod opartych na tekście).
• Niewystarczające szkolenia nauczycieli w zakresie pracy z dysleksją utrudniają realne wsparcie.
• Duża liczebność klas – ogranicza możliwość indywidualnej pracy z dzieckiem.

6.Wyzwania emocjonalno-społeczne w środowisku szkolnym

Dysleksja to nie tylko „problem z czytaniem” — wpływa również na emocje i relacje. Mogą pojawić się:

• Poczucie bycia gorszym z powodu gorszych wyników mimo dużego wysiłku.
• Ryzyko wyśmiewania przez rówieśników w sytuacjach czytania czy pisania.
• Unikanie aktywności szkolnych z obawy przed kompromitacją lub porażką.

Tak. Około 25–40% dzieci z dysleksją cierpi również na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i odwrotnie, około 25% dzieci z ADHD również ma dysleksję.

Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko jest często niespokojne, bardzo rozmowne, łatwo wpada w złość lub frustrację i ma trudności z koncentracją, mogą to być typowe objawy ADHD. Zwykle są zauważalne przed ukończeniem szóstego roku życia i występują w więcej niż jednej sytuacji, w życiu domowym i szkolnym.

Objawy te mogą powodować znaczne trudności w życiu dziecka, takie jak słabe wyniki w szkole, słabe kontakty społeczne z innymi dziećmi i dorosłymi oraz problemy z dyscypliną. Dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać objawy i jak najszybciej zwrócić się o wykwalifikowaną pomoc.

Dysleksja, choć nie jest chorobą, potrafi skutecznie obniżyć jakość życia dziecka, a także rzutować na całe dorosłe życie. Dlatego tak ważne jest holistyczne podejście do wsparcia dziecka z dysleksją w domu i w szkole.

Obserwuj, czy dziecko nie przejawia typowych objawów, a gdy tylko pojawią się wątpliwości, szukaj pomocy poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych instytucji, organizacji i grup.

Porozmawiaj z nauczycielem dziecka, specjalistą od rozwoju lub korepetytorem, aby uzyskać dodatkową pomoc i wsparcie. Zachęć swoje dziecko, aby dołączyło do grup wsparcia dla dzieci z dysleksją. 

Polskie Towarzystwo Dysleksji zrzesza rodziców dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu czyli dysleksją rozwojową oraz profesjonalistów służących im pomocą: psychologów, logopedów oraz nauczycieli-terapeutów. Ma obecnie oddziały w całej Polsce.

Twórz warunki, w których dziecko może przyswajać wiedzę w sposób zgodny z jego możliwościami. Pamiętaj, aby doceniać wysiłki, a nie tylko rezultaty, oraz nie karać za objawy dysleksji. Odpowiednie wsparcie jest w stanie zniwelować skutki trudności, z jakimi boryka się dziecko z ADHD.