Inteligencja emocjonalna – dowiedz się jak budować ją u dziecka. Poznaj opinię psychologa

Inteligencja emocjonalna jest jedną z bardzo pożądanych w dzisiejszym świecie umiejętności miękkich. Jest to zdolność danej osoby do radzenia sobie ze swoimi uczuciami, przy jednoczesnym poszanowaniu uczuć innych. 

Według psycholożki Gülizar Şehitoğlu nie da się jednoznacznie stwierdzić, od kiedy należy uczyć dzieci inteligencji emocjonalnej. Tak naprawdę dziecko powinno rozwijać ją od urodzenia. Na tempo rozwoju inteligencji emocjonalnej duży wpływ ma otoczenie, w którym wychowuje się maluch. 

Doktor Gülizar Şehitoğlu przekonuje, że inteligencja emocjonalna jest umiejętnością, którą można wyćwiczyć. Najprostszą formą przyzwyczajania dziecka do radzenia sobie z różnymi emocjami jest nazywanie na głos odczuć, które mają miejsce tu i teraz. 

Przykładowo, jeżeli dziecko jest głodne i płacze, powinniśmy opisać całą sytuację na głos, odnosząc się do emocji, które prawdopodobnie w tej chwili odczuwa. Warto powiedzieć: “Och, teraz jesteś głodny, jesteś głodny i dlatego płaczesz”. Używając języka nastawionego na opisywanie potrzeb i emocji, już od najmłodszych lat zaczynamy rozwijać inteligencję emocjonalną malucha.

Najważniejszym krokiem do rozwoju inteligencji emocjonalnej u dzieci jest ​​próba nadawania nazw różnym emocjom w codziennych sytuacjach. 

Wielu rodziców ma tendencję do bagatelizowania tego, jak czują się ich dzieci i nie przywiązuje wagi do wyrażania emocji. Mówiąc dziecku: „Nie płacz, przecież nic się nie stało” lub „Przestań się złościć, to nie ma sensu” tworzymy w głowie dziecka zjawisko tzw. niewłaściwych emocji, których nie należy wyrażać. 

Tymczasem, jak pokazują badania psycholożki Gülizar Şehitoğlu, emocje same w sobie nie są złe, złe może być tylko zachowanie. W każdej emocjonalnej sytuacji warto zawsze zastanowić się i zrozumieć, jak reagujemy, gdy jesteśmy źli, co mówią wtedy nasze usta i jak zachowuje się nasze ciało. 

Doktor Şehitoğlu podaje przykład dobrego i złego podejścia do dziecięcej emocjonalności. 

• W sytuacji A. dziecko, właśnie zepsuło swoją ulubioną zabawkę i zaczęło bardzo płakać, a jego mama mówi: „Hej, to nie jest ważne. Co z tego, że właśnie zepsułeś swoją zabawkę? Nie ma powodu, żeby płakać”. Taką reakcją rodzic wywołuje u dziecka poczucie, że wyrażając emocje, robi coś złego. Bagatelizowanie uczuć daje dziecku wrażenie, że się myli, a jego emocje są złe. 
• W sytuacji B. dziecko, które właśnie zepsuło swoją ulubioną zabawkę, zaczyna płakać i bić mamę. To jest oczywiście złe zachowanie, które należy przerwać, wyjaśniając dziecku, że nie wolno nikogo bić. Warto zaadresować przyczynę złości dziecka mówiąc: „Tak, rozumiem, że jesteś zdenerwowany i straciłeś zabawkę, rozumiem, że Cię to zezłościło, ale jestem tu z Tobą, spróbujemy sobie z tym poradzić”. Rozróżnienie złego zachowania od ważnej emocji pozwala na rozwój inteligencji emocjonalnej dziecka.

Do świadomego nabywania inteligencji emocjonalnej, przydaje się 5 głównych kompetencji, które wspierają cały proces. Są to samoświadomość, samokontrola, motywacja, empatia i umiejętności społeczne. 

Samoświadomość

To umiejętność rozpoznawania własnych emocji i rozumienie własnych uczuć. Samoświadomość to także zrozumienie wartości, którymi kierujemy się w życiu oraz naszych osobistych preferencji.  

Samokontrola

Czyli zdolność świadomego reagowania na bodźce z zewnątrz i kontrolowanie własnych stanów emocjonalnych. Samokontrola wpływa na umiejętność radzenia sobie ze stresem.

Motywacja

W kontekście inteligencji emocjonalnej oznacza emocjonalne zaangażowanie w określoną sprawę. Pozwala stawiać nowe cele i ułatwia ich osiąganie. Wspiera podejmowanie własnej inicjatywy i odpowiada za optymistyczne patrzenie na świat.

Empatia

To umiejętność współodczuwania stanów emocjonalnych u innych ludzi. Oznacza zrozumienie dla różnych odczuć ludzi i wrażliwość na ich sytuację. Osoba empatyczna jest nastawiona na wspieranie innych.

Umiejętności społeczne 

Oznacza umiejętność zarządzania relacjami, na podstawie wiedzy o tym, jakie zachowania spotykają się z pozytywną reakcją innych. Jest to również umiejętność pracy w grupie na rzecz osiągania wspólnych celów. 

Rozwój inteligencji emocjonalnej u dzieci można ćwiczyć już od najmłodszych lat. 

Po pierwsze, jako rodzice bądźmy świadomi swoich własnych emocji. Warto rozumieć, że emocje są nierozerwalną częścią naszego życia. Nauczmy się je obserwować i zdrowo na nie reagować. 

Po drugie, wyrażaj emocje razem z dzieckiem. Niech wspólne, emocjonalne chwile stanowią okazję do nawiązania głębszego kontaktu z dzieckiem. Zwracaj uwagę na emocje dziecka i staraj się ich nie lekceważyć ani unikać. 

Po trzecie, słuchaj tego, co mówi do Ciebie dziecko. Kiedy pojawiają się problematyczne sytuacje, zamiast szukać szybkich rozwiązań, spróbuj uspokoić dziecko, porozmawiać i zaspokoić jego potrzeby. 

Po czwarte pracuj nad nazywaniem emocji swoich i dziecka. Ucz się wspólnie z dzieckiem słownictwa związanego odczuwanymi emocjami. Nadawaj emocjom ich nazwy na głos. Do edukacji emocjonalnej dziecka możesz wykorzystać słownik emocji, naklejki z twarzami wyrażającymi różne emocje lub karteczki z nazwami emocji.

Po piąte zawsze wspólnie z dzieckiem starajcie się szukać źródła problemu i możliwych ścieżek jego rozwiązania. Naucz się odróżniać zachowanie dziecka od tego, co czuje i jakie ma w sobie emocje. Wyznaczaj jasne granice dobrego i złego zachowania.

Czy Ty wspierasz swoje dziecko w mówieniu na głos o tym, co czuje? Podziel się w komentarzu swoją opinią na temat rozwoju inteligencji emocjonalnej u dzieci. Daj nam znać, czy zgadzasz się ze stwierdzeniem psycholożki Gülizar Şehitoğlu, że emocje same w sobie nie są złe, złe może być tylko zachowanie? 

Podobał Ci się ten wpis?