Dysleksja u dziecka: 5 wskazówek, jak pomóc dziecku z dysleksją

Dysleksja jest trudnością w uczeniu się, która wpływa na umiejętność czytania, pisania i ortografii. Pojawia sie zazwyczaj już we wczesnym dzieciństwie. Jest wywoływana różnicą w sposobie, w jaki mózg przetwarza język, co utrudnia dzieciom z dysleksją dokładne rozpoznawanie i dekodowanie słów.

Dysleksja nie jest związana z inteligencją, a osoby z dysleksją mogą mieć przeciętny lub ponadprzeciętny iloraz inteligencji. Jest to zaburzenie neurologiczne, które często jest dziedziczne i można je zdiagnozować zarówno u dzieci i młodzieży, jak i dorosłych.

Ponieważ dysleksja jest dziedziczna, to ryzyko dysleksji wzrasta, gdy rodzice dziecka również są dyslektykami. Nie ma lekarstwa na dysleksję, ale przy odpowiednim wsparciu rodziców i dopasowanym podejściu do nauczania, uczniowie z dysleksją mogą skutecznie pokonać swoje specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu.

Nasza ekspertka, Adrienne Landry, podkreśla, że dysleksja często powoduje wystąpienie u dzieci tak zwanych umiejętności kompensacyjnych. Dyslektycy są dobrzy w łączeniu pomysłów, są niezwykle kreatywni i potrafią myśleć nieszablonowo!

Wiemy już, że dysleksja jest dość powszechną trudnością w uczeniu się. Dotyka około 15% ludzi na całym świecie. W USA ponad 40 milionów dorosłych Amerykanów cierpi na dysleksję, a tylko 2 miliony o tym wiedzą! 

W Polsce jest podobnie, ponieważ 10–15% uczniów ma dysleksję (a nasiloną 3–4%). Czterokrotnie częściej dyslektykami są chłopcy niż dziewczynki. Średnio w każdej polskiej klasie jest 3–4 dzieci dyslektycznych*.

Jako dowód na to, że dysleksja nie jest związana z IQ, mamy interesujący fakt. Albert Einstein, jeden z największych i najbardziej wpływowych fizyków wszechczasów, miał dysleksję, a jego IQ szacowano na 160. Dysleksja nie powstrzymała go przed rozwinięciem teorii względności i wniesieniem ogromnego wkładu w rozwój teorii fizyki kwantowej.

Ciekawostką jest też fakt, że ponad 50% pracowników NASA ma dysleksję. Osoby z dysleksją przodują w dziedzinach sztuki, informatyki, projektowaniu, teatrze, elektronice, matematyce, mechanice, muzyce, fizyce, sprzedaży i sporcie.

Wiele znanych osób cierpi lub cierpiało na dysleksję, w tym: Hans Christian Andersen, Adam Mickiewicz, Albert Einstein, Mikołaj Trzaska, Bartosz Opania, czy Jacek Kuroń. Więcej o nich można przeczytać w książce Marty Bogdanowicz „Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją”. 

Uczeń popełnia błędy ortograficzne? Ma trudności w nauce czytania i pisania? Trudności z wykonywaniem analizy i syntezy? Zdarza mu się często mylić dni tygodnia, głoski, sylaby i rymujące się wyrazy? Jeżeli Twoje odpowiedzi na pytania były pozytywne, może oznaczać to, że dziecko ma problem z dysleksją. 

Poznaj oznaki dysleksji i naucz się rozpoznawać jej objawy, gdy się pojawią. Wiele dzieci może dawać swoim rodzicom pewne znaki ostrzegawcze, wskazujące na rozpoznanie dysleksji.

Zwykle problem zaczyna się już w szkole podstawowej podczas ćwiczeń z czytania lub jest rozpoznawany przez nauczyciela lub psychologa szkolnego.

Jakie są objawy dysleksji u dziecka? Oto najczęstsze z nich:

• Trudności ze świadomością fonemiczną i dekodowaniem słów
• Zmagania z ortografią i pisaniem
• Trudności z czytaniem – powolne lub niedokładne czytanie
• Słabe czytanie ze zrozumieniem
• Odwracanie liter lub cyfr
• Trudności w pisaniu i organizowaniu myśli
• Unikanie zadań związanych z czytaniem i pisaniem
• Trudności z pamięcią, koncentracją i uwagą
• Trudności ze skojarzeniami słów
• Problemy z rozpoznawaniem rymów i tworzeniem rymów
• Ogólne problemy z nauką

Co ciekawe, kkoło 25-40% dzieci z dysleksją cierpi również na zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) i odwrotnie, około 25% dzieci z ADHD również ma dysleksję.

Jeśli zauważysz, że Twoje dziecko jest często niespokojne, bardzo rozmowne, łatwo wpada w złość lub frustrację i ma trudności z koncentracją, mogą to być typowe objawy ADHD. Zwykle są zauważalne przed ukończeniem szóstego roku życia i występują w więcej niż jednej sytuacji, w życiu domowym i szkolnym.

Objawy te mogą powodować znaczne trudności w życiu dziecka, takie jak słabe wyniki w szkole, słabe kontakty społeczne z innymi dziećmi i dorosłymi oraz problemy z dyscypliną. Dlatego tak ważne jest, aby rozpoznać objawy i jak najszybciej zwrócić się o wykwalifikowaną pomoc.

Jak rozpoznac dysleksję u dziecka? Jeśli Twoje dziecko ma trudności z czytaniem, pisaniem i ortografią, zamiast po prostu kazać dziecku czytać więcej, jako rodzic powinieneś poszukać bardziej kompleksowych sposobów pomocy. Mali dyslektycy mogą czuć się zniechęceni do nauki i nie mieć odpowiedniej motywacji, ale dzięki zaangażowaniu rodziców można na to pozytywnie wpłynąć.

1. Rozwijaj umiejętności myślenia – zachęcanie dzieci z dysleksją do krytycznego i kreatywnego myślenia, pomaga rozwijać ich umiejętności rozwiązywania problemów i zwiększa ich pewność siebie. Można to robić poprzez działania takie jak burza mózgów, grupy dyskusyjne lub praktyczne projekty.
2. Zachęcaj do samodzielnego uczenia się – dzieci z rozpoznaną dysleksją powinny starać się pracować samodzielnie i brać odpowiedzialność za własną naukę. W budowaniu ich pewności siebie i poczucia własnej wartości może pomóc wyznaczanie osiągalnych celów, wykorzystywanie technologii do wspierania uczenia się oraz stwarzanie możliwości wykazania się umiejętnościami i wiedzą.
3. Metoda nauczania kierowana przez dziecko – pozwól uczniom z dysleksją uczyć innych tego, czego się nauczyli, ponieważ może to pomóc wzmocnić ich zrozumienie i zbudować pewność siebie. Wypróbuj działania, takie jak wygłaszanie prezentacji, tworzenie materiałów edukacyjnych lub prowadzenie dyskusji w grupach.
4. Podziel materiał na mniejsze części – pomaga to lepiej zrozumieć i zapamiętać informacje. Świetnie sprawdzi się tutaj streszczanie informacji, tworzenie pomocy wizualnych czy dzielenie tekstów do przeczytania na mniejsze sekcje.
5. Doceniaj wysiłek dziecka – pozytywne wzmocnienie może pomóc dzieciom z dysleksją w budowaniu pewności siebie i osiągnięciu zadowolenia ze swoich osiągnięć. Uznanie wysiłków, wskazanie mocnych stron i świętowanie sukcesów dziecka poprzez dodatkowe zajęcia rodzinne to super podejście!
6. Pomóż budować pozytywny wizerunek – poprzez podkreślanie mocnych stron i super umiejętności dziecka może zwiększyć jego pewność siebie i pomóc przezwyciężyć strach i podejmować nowe wyzwania.
7. Zadbaj o to, by Twoje dziecko miało wystarczającą ilość snu – nocny sen pomaga lepiej się skupić i skoncentrować w ciągu dnia, co jest ważne dla procesów uczenia się i zapamiętywania informacji. Najlepiej ustal z dzieckiem regularny harmonogram snu i stwórz relaksującą rutynę przed snem.

Oto kilka działań, które pomogą dzieciom z zaburzeniami percepcji i pamięci w osiągnięciu lepszych wyników w szkole. Dysleksja wymaga dodatkowej uwagi i specjalnego podejścia do nauczania, ale przy odpowiednim zaangażowaniu dzieci z dysleksją mogą pokonać problemy z pisaniem i przekręcaniem liter w wyrazach.

Audiobooki zamiast tradycyjnych książek

Jeśli dziecko z dysleksją czyta z trudem i szybko nudzi się podczas czytania, słuchanie audiobooków może wzbudzić jego zainteresowanie. Jednocześnie takie zajęcia pomagają poszerzyć zasób słownictwa i zwiększyć rozumienie ze słuchu. W ten sposób dziecko nie tylko pozna dużo nowych słów, ale także znacznie szybciej nauczy się rozszyfrowywać nowe wyrazy, nawet przy napotkanych trudnościach.

Muzyka dobra na wszystko

Wśród cech osobowości dzieci z dysleksją często wymienia się kreatywność. Ich umiejętność myślenia obrazami jest prawdziwą wartością w świecie sztuki i w dużym stopniu przyczynia się do sukcesów na tym polu, rekompensując pewne „niepowodzenia” w tradycyjnej edukacji szkolnej.

Jednocześnie lekcje muzyki nie tylko podkreślają mocne strony dziecka, ale także przyczyniają się do rozwoju słuchu fonemicznego. Szereg badań potwierdziło, że przetwarzanie mowy i muzyki odbywa się w tych samych obszarach mózgu. Obszary te odpowiadają za mechanikę mowy, poszukiwanie zgodności między dźwiękami, symbolami i ich złożonymi kombinacjami.

Podczas lekcji angielskiego online w Novakid nauczyciele wykorzystują metodę Reading Through Phonics . Pomaga uczniom z dysleksją dopasować określony dźwięk do danej litery. Na pierwszym etapie dzieci uczą się głównych dźwięków osobno. W drugim etapie uczą się rozróżniania dźwięków w słowach i czytania poszczególnych wyrazów, a dopiero potem uczą się czytać frazy, zdania i całe teksty.

Jak mówi ekspertka Adrienne Landry: „Dzięki tej metodzie uczniowie Novakid są w stanie w przyszłości przeczytać nawet nieznane słowa!”.

Rysunek wyrazi więcej niż tysiąc słów 

Dziecko z dysleksją może włożyć ogromny wysiłek w przeczytanie rozdziału z podręcznika kilka razy i nie pamiętać ani jednego faktu. Ale jeśli biorą ołówek i rysują słowa i zdania, a nawet komiksy, a następnie próbują opowiedzieć całą historię, informacje stają się całkiem namacalne.

Adrienne Landry dodaje, że myślenie asocjacyjne dziecka jest zaangażowane wówczas w 100% przypadków. Pomaga szybko przyswoić poznany materiał i zapamiętać go na bardzo długi czas.

Kiedy dziecko rysuje lub wykonuje rękodzieło, tworząc jakieś obrazy związane z tematem zadania, lepiej rozumie i zapamiętuje materiał. Dlatego upewnij się, że mały dyslektyk zawsze ma przy sobie ołówki, kredki i flamastry podczas przygotowywania prac domowych.

Działania edukacyjne oparte na komunikacji

Komunikacyjna metoda nauczania języków obcych z native speakerami jest polecana wszystkim dzieciom, również tym z symptomami dysleksji rozwojowej. 

„Mimika, gesty i obrazki pomogą porozumieć się uczniowi i nauczycielowi. Taki nieprzetłumaczony angielski jest lepiej zapamiętany przez dziecko podświadomie. Z kolei próba odczytania nieznanych słów w formie drukowanej lub elektronicznej przysporzy dziecku jedynie bólu głowy i może spowodować utratę zainteresowania dalszą nauką” – komentuje Adrienne Landry.

Zapisz swoje dziecko w wieku szkolnym na bezpłatną, próbną lekcję języka angielskiego z Novakid! To idealna okazja, aby spróbować czegoś nowego! Zobacz, jak nauczyciele Novakid podchodzą do uczniów, którzy mają problemy z czytaniem i prowadzą lekcje w zabawny i bezstresowy sposób, korzystając z grywalizacji, piosenek i metody Total Physical Response.

Dzięki podejściu 1:1 nauczyciel może w 100% skoncentrować się na uczniu, a najbardziej skorzystają z tego osoby niezadowolone ze standardowych metod nauczania oraz dzieci z symptomami niskiego poczucia własnej wartości.

Zawsze szukaj wsparcia

Porozmawiaj z nauczycielem dziecka, specjalistą od rozwoju lub korepetytorem, aby uzyskać dodatkową pomoc i wsparcie. Zachęć swoje dziecko, aby dołączyło do grup wsparcia dla dzieci z dysleksją, aby uzyskać dodatkowe zasoby i wsparcie. Grupy wsparcia rówieśniczego to bezpieczne przestrzenie, w których można otwarcie mówić o swoich zmaganiach, a nawet dzielić się swoimi mocnymi stronami i pomocnymi zasobami z innymi.

Polskie Towarzystwo Dysleksji zrzesza rodziców dzieci ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu czyli dysleksją rozwojową oraz profesjonalistów służących im pomocą: psychologów, logopedów oraz nauczycieli-terapeutów. Towarzystwo posiada obecnie oddziały w całej Polsce. Świadomość, że Twoje dziecko nie jest jedynym dzieckiem w szkole z trudnościami w czytaniu i że inni rodzice również wiedzą o dysleksji, jest bardzo ważna. 

Czy nasze odpowiedzi na pytania rodziców o dysleksję okazały się pomocne? Chcesz dowiedzieć się więcej o dysleksji lub dać nam znać jak pomagasz swojemu dziecku z dysleksją w nauce? Daj nam znać w sekcji komentarzy poniżej. Czekamy na Twoją opinię!

*Źródło: Katarzyna Szroeder-Dowjat: Dysleksja: przyczyny, rozpoznanie, terapia. 2013. [dostęp 2013-02-10]. (pol.).