11 min Czym są zaimki względne w języku angielskim, takie jak which, whose i whom?
- Jakie są podstawowe zaimki względne w języku angielskim?
- Kiedy stosuje się zaimek „who” w zdaniach względnych?
- Jakie zastosowanie ma zaimek „whom”?
- Kiedy używa się zaimka „whose”?
- Kiedy w zdaniach względnych stosuje się „which”?
- Czym różnią się defining relative clauses od non-defining relative clauses?
- Jaką funkcję pełnią zaimki względne w strukturze zdania?
- Tabela porównawcza użycia zaimków względnych
- Zaimki względne w języku angielskim, takie jak who, whom, whose, which czy that, służą do tworzenia zdań względnych, czyli takich, które dodają informacje o osobach, rzeczach lub zwierzętach, a przy tym pozwalają uniknąć powtarzania wyrazów.
- Różnica między who, whom, which, whose i that zależy m.in. od tego, czy zaimek pełni funkcję podmiotu, dopełnienia, czy wskazuje przynależność, oraz od tego, czy tworzymy zdania względne określające (defining relative clauses) czy nieokreślające (non-defining relative clauses).
- W mowie potocznej często dochodzi do uproszczeń (np. pomijanie whom lub zastępowanie which zaimkiem that), jednak znajomość właściwego zastosowania zaimków względnych pomaga budować precyzyjne i poprawne zdania w języku angielskim.
Zaimki względne (relative pronouns) w języku angielskim to słowa, które łączą zdania albo wprowadzają dodatkowe informacje o osobie, rzeczy czy zjawisku, przy czym pełnią funkcję podmiotu albo dopełnienia w zdaniu względnym.
Są nieodzowne w budowie tak zwanych relative clauses, czyli zdań względnych, które w języku angielskim odgrywają kluczową rolę w tworzeniu bardziej złożonych i precyzyjnych wypowiedzi. Wśród najczęściej używanych zaimków względnych znajdują się who, whom, whose oraz which. Nie należy przy tym pomijać roli zaimka that, który często bywa stosowany wymiennie z niektórymi z wymienionych zaimków, zwłaszcza w zdaniach względnych określających.
Jakie są podstawowe zaimki względne w języku angielskim?
Podstawowe zaimki względne w języku angielskim to who, whom, whose, which oraz that. Każdy z nich ma specyficzne zastosowanie w zdaniach względnych.
- who – odnosi się wyłącznie do ludzi i może pełnić funkcję podmiotu w zdaniu względnym, jak w zdaniu: the man who is coming to the meeting.
- whom – również dotyczy ludzi, jednak pełni funkcję dopełnienia, np. the woman whom you met last week.
- whose – wyraża przynależność lub relację i odpowiada polskiemu „którego”, „której”, „czyj”, jak w zdaniu the teacher whose book is this.
- which – odnosi się do rzeczy, zwierząt, idei, np. the phone which is blue.
- that – używany zarówno w odniesieniu do ludzi, jak i rzeczy, zwłaszcza w zdaniach względnych określających, np. the car that is very fast.
Każdy z tych zaimków posiada nieco inne znaczenie i użycie w strukturze zdania. W języku angielskim istnieje również rozróżnienie na defining relative clause (zdanie względne określające) oraz non-defining relative clause (zdanie względne nieokreślające), które wpływa na wybór zaimka względnego i stosowanie przecinków.
Przeczytaj też: Z czego składa się zdanie w języku angielskim?
Kiedy stosuje się zaimek „who” w zdaniach względnych?
Zaimek who stosuje się w odniesieniu do ludzi, gdy pełni on funkcję podmiotu zdania względnego.
Przykładowo, w zdaniu the man who is coming to the party zaimek who pełni funkcję podmiotu, ponieważ odnosi się do osoby wykonującej czynność – is coming. Jest to zaimek, którego w języku polskim odpowiada słowo „który” użyte w odniesieniu do ludzi, np. „mężczyzna, który przychodzi na przyjęcie”. Często można go spotkać również w pytaniach, takich jak who is coming next week? albo who has the book?.
W mowie potocznej w języku angielskim dość często w miejsce who pojawia się that, co jednak w tekstach bardziej formalnych bywa uznawane za mniej eleganckie rozwiązanie, choć nie jest błędem.
Jakie zastosowanie ma zaimek „whom”?
Zaimek whom pełni funkcję dopełnienia w zdaniach względnych i odnosi się do ludzi.
Przykładem może być zdanie the woman whom you met last week, w którym whom jest dopełnieniem czasownika met. W pytaniach whom występuje na początku zdania, np. whom did you see at the meeting? albo whom did you work with?. Współcześnie jednak w mowie potocznej często zastępowany jest przez who lub całkowicie pomijany, choć w piśmiennictwie formalnym nadal uznawany jest za bardziej precyzyjny i poprawny.
Z kolei w wyrażeniu to whom it may concern whom jest użyte jako dopełnienie przyimka to, tworząc charakterystyczny zwrot stosowany w korespondencji oficjalnej, który można przetłumaczyć jako „do wiadomości kogo to dotyczy”.
Kiedy używa się zaimka „whose”?
Zaimek whose służy do wyrażenia przynależności, zarówno w odniesieniu do osób, jak i rzeczy.
W zdaniu the teacher whose book is this zaimek whose wprowadza informację o tym, do kogo należy dana rzecz. Choć w języku polskim przynależność rzeczy zwykle odnosi się do osób, w angielskim whose bywa stosowany także do przedmiotów lub zwierząt, zwłaszcza w tekstach literackich czy bardziej formalnych. Można zatem powiedzieć the company whose products are sold worldwide lub the city whose streets are always full of people.
Taki sposób użycia wyróżnia angielski na tle języka polskiego, w którym konstrukcja odpowiadająca whose bywa mniej naturalna w odniesieniu do rzeczy.
Kiedy w zdaniach względnych stosuje się „which”?
Zaimek which stosuje się w zdaniach względnych odnoszących się do rzeczy, zwierząt oraz idei, najczęściej w roli podmiotu lub dopełnienia.
W zdaniu the phone which is blue zaimek which pełni funkcję podmiotu w zdaniu względnym, podobnie w the cake which I baked yesterday. W zdaniach względnych nieokreślających which zawsze występuje, natomiast w zdaniach względnych określających może być zastąpiony przez that, choć w tekstach formalnych which bywa uznawany za bardziej elegancki.
Warto zwrócić uwagę na zdania typu the book, which is red, belongs to the teacher. Tutaj which wprowadza zdanie względne nieokreślające, zawierające informację dodatkową. W zdaniach tego rodzaju przecinki są obowiązkowe, co odróżnia je od zdań względnych określających.
Czym różnią się defining relative clauses od non-defining relative clauses?
Defining relative clauses (zdania względne określające) zawierają informacje niezbędne do zidentyfikowania osoby, rzeczy lub zjawiska, natomiast non-defining relative clauses (zdania względne nieokreślające) przekazują tylko informacje dodatkowe.
W zdaniach względnych określających, takich jak the man who is standing by the car is my friend, informacja w zdaniu względnym wyodrębnia konkretną osobę spośród innych, a przecinki nie są używane. Można w nich często zastosować zarówno who, which, jak i that, np. the book that is red belongs to the teacher.
Z kolei w zdaniach względnych nieokreślających, np. the book, which is red, belongs to the teacher, przecinki oddzielają informację dodatkową. Zaimek that w tego typu zdaniach nie występuje.
Jaką funkcję pełnią zaimki względne w strukturze zdania?
Zaimki względne pełnią funkcję podmiotu lub dopełnienia. Od tego zależy ich obecność w zdaniu i miejsce, w jakim się pojawiają.
Gdy zaimek występuje w pozycji podmiotu, nie można go opuścić. Przykład: the girl who lives next door. Zaimek who wskazuje osobę wykonującą czynność, dlatego jest konieczny. W takich zdaniach mówimy, że pełni funkcję zaimka podmiotowego.
Jeśli pełni rolę dopełnienia, jak w the person I met yesterday, można go pominąć. Wiele osób upraszcza takie konstrukcje, zwłaszcza w mowie, choć pełna forma z whom lub that często brzmi czytelniej. Taki zaimek zwykle pojawia się w środku lub na końcu zdania, przed czasownikiem i resztą zdania.
Nie należy mylić zaimków względnych z zaimkami osobowymi – one nie łączą zdań. W zdaniu the boy he lives in London występuje zbędne powtórzenie. Poprawna forma to the boy who lives in London. Takie błędy wynikają z braku zrozumienia, jaka jest rola zaimka w zdaniu i jakie jest jego znaczenie.
Warto też znać konstrukcje z czasownikami złożonymi. Przykład: the people who are going on the trip – tutaj are going zależy od całej frazy i wymaga obecności who. W zdaniach typu I can’t remember the title which won the award brak zaimka zmieniłby sens albo sprawił, że zdanie byłoby nieczytelne – bez which trudno domyślić się reszty zdania.
Tabela porównawcza użycia zaimków względnych
| Zaimek względny | Odnosi się do | Funkcja w zdaniu względnym | Przykład |
| who | osoby | podmiot | the man who is coming |
| whom | osoby | dopełnienie | the woman whom you saw |
| whose | osoby, rzeczy | wyraża przynależność | the teacher whose book is this |
| which | rzeczy, zwierzęta, idee | podmiot lub dopełnienie | the phone which is blue |
| that | osoby, rzeczy | podmiot lub dopełnienie (w zdaniach określających) | the car that is very fast |
Zaimki względne, takie jak which, whose czy whom, to coś więcej niż tylko gramatyka – to narzędzie, które pozwala dziecku opowiadać o ludziach, rzeczach i miejscach w sposób zrozumiały i logiczny.
Dzięki ćwiczeniom w budowaniu zdań względnych dzieci uczą się nie tylko języka, ale też jasnego formułowania myśli. To wszystko przekłada się na lepsze pisanie, sprawniejsze mówienie i większą pewność siebie – zarówno w klasie, jak i poza nią.
Zapisując dziecko na zajęcia w Novakid, inwestujesz w umiejętności, które realnie przydadzą się na każdym etapie nauki – od prostych opisów po złożone wypowiedzi pisemne i ustne.
