Jakie ćwiczenia relaksacyjne dla dzieci pomagają w wyciszeniu?

Wyciszenie nadmiernie pobudzonego dziecka wymaga systematycznego wprowadzania przewidywalnych czynności, które zasygnalizują organizmowi, że zbliża się czas odpoczynku. Na każde dziecko działać będzie coś innego, dlatego możesz przetestować różne techniki relaksacyjne. 

Najlepsze ćwiczenia wyciszające dla dzieci to połączenie trzech obszarów:

1. Zabaw ruchowych i czucia głębokiego – delikatne uciskanie dłoni, pleców lub ramion grubym kocem może obniżyć poziom pobudzenia. Dobrym rozwiązaniem są także wierszyki masażyki wykonywane w pozycji leżącej.
2. Ćwiczeń oddechowych– spokojne oddychanie torem brzusznym z jednoczesną koncentracją na ruchu powietrza pozwala zredukować napięcie. Zadaniem dziecka jest położyć się na plecach wraz z maskotką, której będzie „pomagać oddychać”.
3. Zabaw wyobrażeniowych – prowadzone przez dorosłego ćwiczenie, w którym dziecko wyobraża sobie np. ciepły promień słońca ogrzewający całe ciało, uruchamia układ przywspółczulny odpowiedzialny za wyciszenie. 

Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzują się ogromnym zapotrzebowaniem na ruch i stymulację zmysłową. Z jednej strony intensywne zabawy i aktywności rozwijają ich zdolności motoryczne, z drugiej – nierzadko prowadzą do nadmiernego pobudzenia, które utrudnia im późniejsze wyciszenie. Właściwie dobrane zabawy wyciszające grupę są kluczem do uspokojenia dzieci w tym wieku i pomogą im wyregulować poziom pobudzenia.

1. Ćwiczenia oddechowe z wykorzystaniem wyobraźni

Dzieci w wieku przedszkolnym najlepiej reagują na ćwiczenia, które angażują ich wyobraźnię. Wyobrażenia o przedmiotach lub postaciach pomagają w skupieniu uwagi i skutecznie kierują myśli dziecka na relaksację. Przykładami takich prostych zabaw mogą być:

• Kwiat i wiatr – dziecko wyobraża sobie, że wdycha powietrze, jakby wąchało kwiat, a następnie wydmuchuje je, jakby było wiatrem, który dmucha na delikatny kwiatek.
• Balon – dziecko kładzie się na podłodze i wyobraża sobie, że wciąga powietrze do brzucha jak do balona, a potem powoli je wypuszcza. To świetny sposób na zredukowanie napięcia.

2. Zabawy z masowaniem i dotykaniem różnych powierzchni

Zmysł dotyku odgrywa kluczową rolę w rozwoju sensorycznym dziecka. W przedszkolu, które jest pełne bodźców, dzieci mogą czuć się przytłoczone, dlatego warto stosować zabawy, które angażują zmysł dotyku w sposób łagodny i uspokajający.

• Dotknij, poczuj, zgadnij – dziecko dotyka różnych tkanin (np. gładkiej, szorstkiej, miękkiej, twardej), a następnie zgaduje, co to za materiał.
• Wałkowanie piasku – zabawa z piaskiem kinetycznym, podczas której dziecko rękami formuje różne kształty. Alternatywnie możesz wprowadzić kolorowanie mandali (w zależności od wieku dziecka i tego, co lubi robić).

3. Ćwiczenia relaksacyjne na macie lub w leżeniu

Zabawy, które odbywają się w pozycji leżącej, pomagają w relaksacji, a także w regulacji napięcia mięśniowego. Można wykorzystać maty, poduszki lub koce, by stworzyć komfortowe warunki do odpoczynku i wyciszenia.

• Kołysanka – dziecko leży na plecach, a dorosły delikatnie kołysze je na boki. Ruchy powinny być powolne i rytmiczne.
• Masaż ciała – w tym ćwiczeniu dziecko leży na plecach lub brzuchu, a opiekun delikatnie masuje jego plecy, nogi i ramiona. 

Po dniu pełnym bodźców, w którym dziecko doświadcza intensywnej aktywności fizycznej lub emocjonalnej, układ nerwowy wymaga odpoczynku i wyciszenia. Zbyt wiele informacji sensorycznych, ciągłe zmiany w otoczeniu oraz intensywne interakcje społeczne mogą prowadzić do tzw. „przeciążenia sensorycznego”, co objawia się lękiem, rozdrażnieniem i trudnością w koncentracji. Przeładowanie układu nerwowego często skutkuje trudnościami w zasypianiu i nadpobudliwością.

Jak pomóc dziecku odzyskać równowagę?

Aby skutecznie wspierać proces relaksacji i regeneracji układu nerwowego, warto zastosować aktywności, które działają uspokajająco i regenerująco, uwzględniając przede wszystkim aktywności fizyczne o niskiej intensywności oraz techniki oddechowe. Oto sprawdzone metody:

1. Aktywności oparte na czuciu głębokim (propriocepcja)

Aktywności oporowe, które angażują zmysł czucia głębokiego, pozwalają dziecku poczuć się bezpiecznie i zharmonizować pracę układu nerwowego. W badaniach nad integracją sensoryczną dowiedziono, że dzieci z nadpobudliwością mogą korzystać z takich form aktywności, by skutecznie zmniejszyć napięcie emocjonalne. Warto wprowadzać aktywności, które pozwalają na tzw. „dociskanie” ciała, takie jak:

• Pchanie poduszek – dziecko może popychać poduszkę po podłodze, aby poczuć opór i uwolnić napięcie.
• Noszenie cięższych przedmiotów – dzieci mogą przenosić np. worek z piaskiem, torbę z książkami, co w naturalny sposób uspokaja układ nerwowy.
• Zwijanie się w gruby koc – otulenie ciała grubym kocem daje poczucie bezpieczeństwa i pomaga w relaksacji.

2. Techniki oddechowe

Ćwiczenia oddechowe są jedną z najprostszych, a jednocześnie najskuteczniejszych metod uspokajania układu nerwowego. Badania wykazują, że techniki głębokiego oddechu aktywują przywspółczulny układ nerwowy, odpowiedzialny za odpoczynek i regenerację. U dzieci warto stosować ćwiczenia, które łączą oddech z prostymi, zabawnymi aktywnościami:

• Oddychanie „balonika” – dziecko wyobraża sobie, że nabiera powietrza do brzucha jak do balonika, a następnie powoli wypuszcza je, jakby wypuszczało powietrze z balonu.
• „Oddech w kwiatku” – dziecko trzyma w rękach wyimaginowany kwiat, bierze głęboki oddech, „wącha” go, a potem powoli wypuszcza powietrze, jakby „dmuchając na kwiat”.

3. Ograniczenie bodźców zewnętrznych

Po intensywnym dniu bardzo ważne jest ograniczenie bodźców, które mogą prowadzić do dalszego pobudzenia. Światło, dźwięki, obrazki – to wszystko wpływa na układ nerwowy Zatem:

• Przygaszone światło – warto zastosować subtelne, ciepłe światło (np. lampkę nocną), które będzie działać kojąco.
• Cisza lub spokojna muzyka – dziecko powinno unikać głośnych dźwięków. Można zaproponować mu spokojną muzykę relaksacyjną lub dźwięki natury, które pomagają w wyciszeniu.
• Brak hałaśliwych zabawek – w tym czasie warto ograniczyć zabawy wymagające intensywnej stymulacji, jak głośne gry czy telewizja.

4. Zajęcia, które angażują zmysł dotyku

Masaż to skuteczna metoda, która nie tylko wycisza, ale i redukuje poziom stresu. Badania pokazują, że terapia masażem u dzieci z nadpobudliwością ma pozytywny wpływ na ich samopoczucie, a także poprawia zdolność koncentracji. Warto więc wprowadzać do codziennej rutyny różne formy masażu:

• Masaż rąk i nóg – powolne, spokojne głaskanie rąk i nóg dziecka pomaga w rozluźnieniu mięśni i poprawia krążenie.
• Masaż uciskowy – technika polegająca na lekkim naciskaniu na wybrane partie ciała (np. dłonie, stopy) działa uspokajająco i relaksująco.

Zajęcia wyciszające dla dzieci nadpobudliwych warto wprowadzać codziennie, a już na pewno po: 

• intensywnym dniu pełnym hałasu i wrażeń,
• długiej zabawie w grupie,
• sytuacjach konfliktowych w przedszkolu albo w szkole,
• przeżyciu stresującego wydarzenia.

Niektóre dzieci reagują na nadmiar bodźców szybciej i bardziej gwałtownie, co objawia się płaczem, impulsywnym zachowaniem albo trudnościami w skupieniu. U takich dzieci wyciszenie jest nie tylko chwilą odpoczynku, lecz także istotnym elementem higieny emocjonalnej, pomagającym w odzyskaniu równowagi psychofizycznej.

Ćwiczenia relaksacyjne pozytywnie wpływają na układ nerwowy, redukują napięcie mięśniowe, ułatwiają zasypianie oraz poprawiają koncentrację. Pozytywnie wpływają na emocje, ucząc dzieci, jak radzić sobie z trudnymi momentami bez nadmiernego wybuchu emocji.

Korzyści płynące z regularnego stosowania takich ćwiczeń obejmują:

• obniżenie poziomu stresu,
• poprawę jakości snu,
• lepszą koncentrację uwagi,
• wyższą odporność emocjonalną,
• zdolność samoregulacji emocji,
• łatwiejsze funkcjonowanie w grupie.

Integracja sensoryczna to proces, w którym mózg porządkuje i interpretuje bodźce płynące z różnych zmysłów, takich jak dotyk, wzrok, słuch, równowaga oraz czucie głębokie. Jej zaburzenia mogą sprawiać, że dzieci reagują nadmiernie na bodźce lub przeciwnie – potrzebują ich w zwiększonej ilości.

U dzieci nadpobudliwych integracja sensoryczna odgrywa kluczową rolę w wyciszaniu, ponieważ ich układ nerwowy często przetwarza bodźce w sposób wzmożony, co prowadzi do nadmiernego pobudzenia.

Terapeuta integracji sensorycznej stosuje ćwiczenia wyciszające, które:

• redukują nadmiar bodźców,
• poprawiają zdolność koncentracji,
• wzmacniają poczucie bezpieczeństwa,
• rozwijają koordynację wzrokowo-ruchową.

Pomocne mogą być też zajęcia językowe. W Novakid tworzymy zajęcia, które nie tylko uczą języka angielskiego, ale także wspierają rozwój emocjonalny i umiejętność wyciszania się w trudnych chwilach. Dzięki naszym interaktywnym lekcjom Twoje dziecko:

• uczy się przez zabawę i ruch, co redukuje stres i napięcie,
• rozwija zdolności komunikacyjne, które budują pewność siebie,
• uczy się wyciszenia i samoregulacji emocji.

W Novakid uczymy w spokojnej, wspierającej atmosferze w godzinach dostosowanych do Twojego harmonogramu dnia. Zapraszamy do sprawdzenia naszej oferty podczas darmowej lekcji próbnej.