Scrolltop arrow icon
CTA background
Darmowa aplikacja do nauki angielskiego: zabawna, bezpieczna i skuteczna
Dowiedz się więcej
Udostępnij
X share icon
26.08.2024
Time icon 8 min

Dziecko wysoko wrażliwe – jak je zrozumieć i wspierać

Spis treści

Dziecko wysoko wrażliwe można rozpoznać po tym, że reaguje intensywniej na bodźce zewnętrzne, takie jak dźwięki, zapachy czy emocje, oraz szybko się męczy i unika głośnych miejsc.

Jeżeli zauważasz takie symptomy u swojej pociechy, to możliwe, że masz do czynienia z dzieckiem wysoko wrażliwym. Aby je wspierać, warto stworzyć spokojne i przewidywalne środowisko, a także pomagać mu w stopniowym dostosowywaniu się do nowych sytuacji, zapewniając jednocześnie dużo zrozumienia i ciepła.

W naszym wpisie wyjaśniamy, czym jest wysoka wrażliwość, jak ją rozpoznać u dziecka oraz jak podamy konkretne strategie jak najlepiej wspierać młodego człowieka w codziennym życiu. Dowiedz się, jak pomóc dziecku radzić sobie w pełnym bodźców świecie i przekształcić tę wyjątkową cechę w jego największy atut.

W przygotowaniu tego artykułu pomogła nam ekspertka, Katherine Leonchik. Dr Katherine jest lekarką, naukowcem, ekspertką w dziedzinie AI oraz influencerką. Jej regularnie publikacje ukazują się w wysoko ocenianych czasopismach naukowych, a swoje raporty prezentuje na światowych konferencjach. Jest twórczynią programów włączanych w proces nauczania na uniwersytetach medycznych oraz w procesie diagnostyczno-leczniczym w szpitalach. Dr Katherine Leonchik jest również doradczynią medyczną w projekcie SencMD oraz tłumaczką dla systemu FRAX. Interesuje się psychologią, neurobiologią oraz reumatologią.

Czym jest wysoka wrażliwość i jak się objawia?

Wrażliwość w psychologii jest uważana za cechę temperamentu. Odzwierciedla ona specyfikę odbierania i przetwarzania informacji sensorycznych przez mózg. Koncepcja wysokiej wrażliwości została szeroko spopularyzowana przez amerykańską psycholog dr Elaine Aron, która wprowadziła termin „Highly Sensitive Person” (HSP) w latach 90-tych.

Jej badania wykazały, że około 15-20% populacji ma cechy związane z wysoką wrażliwością. Aron zdefiniowała wysoko wrażliwe osoby jako te, które przetwarzają bodźce z otoczenia bardziej intensywnie i głęboko, co często prowadzi do nadmiernej stymulacji i wyczerpania.

Wysoka wrażliwość, jak opisała Aron, wiąże się z łatwym wyczerpaniem, lękiem, wysokim poziomem stresu, wyraźnymi wskaźnikami depresji, objawami autyzmu, problemami ze snem oraz podatnością na negatywne wpływy.

Osoby wysoko wrażliwe częściej oddają się refleksji, bardziej martwią się o innych ludzi, siebie, przyszłość i świat, mają trudności z podejmowaniem decyzji, akceptacją krytyki, a także mogą cierpieć w głośnym i chaotycznym otoczeniu.

Aron podkreślała, że wysoka wrażliwość nie jest wadą, lecz cechą osobowości, która może być dużym atutem, jeśli zostanie odpowiednio zrozumiana i wykorzystana. Wysoko wrażliwe osoby są często empatyczne, inteligentne, intuicyjne, kreatywne, troskliwe i sumienne.

Dzięki swoim zdolnościom do głębokiego przetwarzania informacji i silnemu wyczuciu detali, dzieci wysoko wrażliwe mogą wykazywać wyjątkowe zdolności twórcze i analityczne, mając jednocześnie dobrze rozwiniętą intuicję i niezwykłą sumienność.

Badania Elaine Aron odegrały kluczową rolę w zrozumieniu tej cechy temperamentu i w uznaniu jej za istotny aspekt różnorodności ludzkiej psychiki.

Przyczyny wysokiej wrażliwości u dzieci

Za główny czynnik wpływający na wysoką wrażliwość u dzieci uważa się dziedziczność. Obecnie wciąż trwają badania genetyczne tego zjawiska, jednak dotychczasowe wyniki potwierdzają, że pewne geny są odpowiedzialne za wysoką wrażliwość.

Najnowsze badania skupiają się na wpływie dopaminy na rozwój wysokiej wrażliwości. Okazuje się także, że zaburzenia neurologiczne mogą również prowadzić do pojawienia się wysokiej wrażliwości.

Istotne są również czynniki zewnętrzne. Stres lub lęk w trakcie ciąży mogą wpłynąć na wrażliwość dziecka po urodzeniu. Stres lub trauma we wczesnym dzieciństwie mogą prowadzić do wysokiej wrażliwości w przyszłości. Nadopiekuńcze lub nadmiernie krytyczne wychowanie może przyczynić się do tego, że dziecko stanie się bardziej wrażliwe.

Po czym rozpoznać, że dziecko jest wysoko wrażliwe?

Wysoko wrażliwe dziecko doświadcza takiego samego zakresu uczuć jak my wszyscy, ale z większą intensywnością. Wrażliwe dziecko potrzebuje mniej bodźców, by poczuć, że to już dla niego zbyt wiele.

Noworodki na ogół mogą być niespokojne albo mieć kolki z dużą częstotliwością, ale wysoko wrażliwe dzieci płaczą głównie wtedy, gdy dzieje się zbyt wiele przez zbyt długi czas.

W miarę jak dziecko rośnie, łatwiej jest rozpoznać, czy jest ono wysoko wrażliwe:

  • dzieci bardziej wrażliwe mogą płakać, gdy jasne światło uderza je w oczy;
  • skarżą się na drapiące ubrania, metki, szwy;
  • mają trudności z zasypianiem po burzliwym dniu.

W miarę dorastania często wykazują emocjonalną wrażliwość:

  • szybko płaczą, gdy ich uczucia są zranione;
  • są bardziej lękliwe – lub mogą być tak szczęśliwe, że wprost roznosi je energia;
  • długo też zastanawiają się, zanim coś zrobią, przez co często są uważane za nieśmiałe lub lękliwe.

W próbie radzenia sobie z nadmierną irytacją, niektóre dzieci wpadają w złość, inne starają się być niezwykle posłuszne, mając nadzieję, że nikt nie będzie zwracał na nie uwagi.

Jeszcze inne uciekają w świat książek i gier komputerowych.

Niektóre ze starszych wysoko wrażliwych dzieci próbują także za wszelką cenę zrekompensować to, co uważają za swoje braki, dążąc do nieustannej perfekcji.

Bezpłatna aplikacja Novakid: Zaledwie 15 minut dziennie wystarczy
Biegły angielski na wyciągnięcie ręki
Dowiedz się więcej

Jak wspierać wysoko wrażliwe dziecko?

Aby pomóc dziecku wysoko wrażliwemu z radzeniem sobie ze swoimi emocjami, rodzice powinni stworzyć komfortowe środowisko, pełne empatii i zrozumienia, ponieważ jest to jedyny sposób, w jaki dziecko może się rozwijać prawidłowo.

  • Pomóż swojemu dziecku stopniowo dostosować się do zmian. Ograniczaj zmiany i daj dziecku dużo czasu na przygotowanie się do nich. Nie wprowadzaj niczego nowego, gdy twoje dziecko jest w złym nastroju.
  • Często przytulaj i okazuj uczucia dziecku i zawsze bądź dla niego wsparciem.
  • Kontroluj swoje emocje.
  • Naucz się rozpoznawać narastające podrażnienie zmianami lub przemęczeniem.
  • Pracuj nad poczuciem bezpieczeństwa i pewności u swojego dziecka na co dzień. Głównym zadaniem jest nauczenie go, by nie bał się nowych ludzi i sytuacji.
  • Rozmawiaj z dzieckiem o jego uczuciach: strachu, zainteresowaniu, podekscytowaniu, radości. Można wspomnieć, że dużo różnych uczuć w jednej chwli jest absolutnie normalne, zwłaszcza w nowych sytuacjach.

Z czym można pomylić emocjonalną nadwrażliwość u dziecka?

Emocjonalna nadwrażliwość u dzieci czasami może być mylona z różnymi innymi stanami z powodu nakładających się objawów.

Autyzm

Przykładowo, wszystkie dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu są wysoko wrażliwe, ale nie wszystkie wysoko wrażliwe dzieci są dziećmi z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Zaburzenia ze spektrum autyzmu mają wiele objawów, w tym zmiany w myśleniu, zachowaniu, które nie są typowe dla emocjonalnie nadwrażliwych dzieci.

ADHD

Dzieci z ADHD mogą mieć bardziej intensywne reakcje emocjonalne, ale wybuchy emocji w ADHD często wynikają z niezdolności do regulacji uwagi, a impulsywność zwiększa ogólną wrażliwość emocjonalną.

Zaburzenia integracji sensorycznej

Dzieci z problemami z przetwarzaniem sensorycznym mogą być nadwrażliwe na niektóre bodźce sensoryczne, co prowadzi do bardziej skrajnych reakcji emocjonalnych, które mogą wydawać się podobne do nadwrażliwości. Zaburzenia integracji sensorycznej dotyczą specyficznych trudności w przetwarzaniu informacji sensorycznych, co skutkuje nadmiernymi lub zbyt słabymi reakcjami.

Zaburzenie afektywne dwubiegunowe

Dzieci z zaburzeniami nastroju mają wahania nastroju i napięcie emocjonalne. W takim przypadku łatwo jest pomylić emocjonalną nadwrażliwość z takimi zaburzeniami jak depresja czy zaburzenie afektywne dwubiegunowe.

Nieśmiałość

Nieśmiałość u dziecka może być mylona z wysoką wrażliwością, ponieważ oba stany charakteryzują się wycofaniem i ostrożnością w nowych sytuacjach. Jednak podczas gdy nieśmiałość wynika głównie z lęku przed oceną społeczną, wysoka wrażliwość jest reakcją na intensywne bodźce zewnętrzne, które dziecko przetwarza głębiej i bardziej emocjonalnie.

Masz wysoko wrażliwe dziecko? Sprawdź, jak mu pomóc

Jeśli zauważasz, że Twoje dziecko reaguje silnie na bodźce i emocje, ważne jest, abyś wiedział, jak najlepiej je wspierać. Poniżej znajdziesz kilka praktycznych kroków, które mogą pomóc w rozwijaniu jego emocjonalnej inteligencji i radzeniu sobie z codziennymi wyzwaniami.

1. Czytanie książeczek o emocjach

Książeczki o emocjach to doskonałe narzędzie do nauki rozpoznawania i nazywania uczuć. Dzięki prostym opowieściom i ilustracjom, dziecko może zrozumieć, co czuje i dlaczego.

Wybieraj książeczki, które w przystępny sposób wyjaśniają takie emocje jak złość, smutek, radość czy strach. Przykładem może być książka „Kolorowy potwór” autorstwa Anny Llenas, która pomaga dzieciom identyfikować emocje poprzez przypisanie im kolorów.

Regularne czytanie tego typu książek nie tylko rozwija emocjonalną świadomość, ale również buduje więź między rodzicem a dzieckiem, co jest niezwykle ważne dla wysoko wrażliwego malucha.

2. Nauka o inteligencji emocjonalnej i odczuwaniu emocji

Rozwijanie inteligencji emocjonalnej u dziecka pozwala mu lepiej zrozumieć siebie i innych. Wspieraj dziecko w rozpoznawaniu swoich emocji, nazywaniu ich oraz wyrażaniu w sposób adekwatny. W codziennych sytuacjach zachęcaj dziecko do dzielenia się swoimi uczuciami – np. po powrocie z przedszkola zapytaj, co sprawiło mu radość lub co go zmartwiło.

Warto również wprowadzać gry i zabawy, które uczą rozpoznawania emocji, jak na przykład zabawa „Co czuję?”, gdzie dziecko opisuje swoje uczucia w odpowiedzi na różne sytuacje. Dzięki temu dziecko uczy się, że wszystkie emocje są naturalne i warte zrozumienia.

3. Warsztaty pracy z emocjami

Warsztaty pracy z emocjami mogą być bardzo pomocne, zwłaszcza jeśli są prowadzone przez specjalistów zajmujących się dziećmi wysoko wrażliwymi. Takie warsztaty często obejmują ćwiczenia, które pomagają dzieciom zrozumieć swoje emocje i radzić sobie z nimi w różnych sytuacjach.

Na warsztatach dzieci mogą nauczyć się technik oddechowych i relaksacyjnych, które pomagają w redukcji stresu. Popularne ćwiczenia pozwalają dziecku odegrać różne scenariusze emocjonalne i znaleźć bezpieczne sposoby na wyrażanie swoich uczuć. Uczestnictwo w takich warsztatach daje dziecku narzędzia do lepszego radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.

4. Zabawy sensoryczne

Zabawy sensoryczne są szczególnie korzystne dla dzieci wysoko wrażliwych, ponieważ pomagają im oswajać się z różnorodnymi bodźcami w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku. Możesz zorganizować w domu kącik sensoryczny, w którym dziecko będzie miało dostęp do różnych materiałów o różnej fakturze, zapachu czy temperaturze.

Zabawy z piaskiem kinetycznym, malowanie palcami czy zabawy wodą mogą pomóc dziecku w lepszym poznawaniu swoich zmysłów i radzeniu sobie z nadmiarem bodźców. Tego typu aktywności pozwalają dziecku eksperymentować i odkrywać, co sprawia mu przyjemność, a co jest dla niego trudne do zniesienia.

5. Konsultacje ze specjalistą w trudniejszych przypadkach

W przypadku, gdy zauważasz, że Twoje dziecko ma trudności z radzeniem sobie z emocjami, a codzienne wsparcie nie przynosi oczekiwanych efektów, warto rozważyć konsultację ze specjalistą.

Psycholog dziecięcy lub terapeuta specjalizujący się w pracy z dziećmi wysoko wrażliwymi może pomóc w zrozumieniu specyficznych potrzeb Twojego dziecka. Taki specjalista może przeprowadzić diagnozę oraz zaproponować indywidualny plan wsparcia, który uwzględni specyficzne cechy Twojego dziecka. Konsultacje te mogą obejmować zarówno terapię indywidualną, jak i sesje dla całej rodziny, które pomogą w stworzeniu odpowiedniego środowiska wspierającego rozwój emocjonalny dziecka.

Zrozumienie specyficznego kontekstu i dodatkowych objawów wynikających z wysokiej wrażliwości jest kluczowe do odróżnienia emocjonalnej nadwrażliwości od innych stanów. Jeżeli nie jesteś pewien, czy jesteś rodzicem dziecka wysoko wrażliwego, możecie skonsultować się z pediatrą, neurologiem lub psychiatrą, którzy przeprowadzą pogłębioną analizę i  ocenę objawów dziecka.

Szkoła języka angielskiego online Novakid wspiera dzieci wysoko wrażliwe, oferując naukę angielskiego z nauczycielami native speakerami w bezpiecznym środowisku domowym.

Dzięki indywidualnym lekcjom dostosowanym do tempa i potrzeb dziecka, wysoko wrażliwe dzieci mogą uczyć się w komfortowych warunkach, bez nadmiernej stymulacji. Nauczyciele w Novakid są szkoleni, aby tworzyć przyjazną i wspierającą atmosferę, co pomaga dzieciom czuć się pewniej i bardziej zmotywowanym do nauki. Wypróbujcie program angielski dla 5 latka, dostosowany do poziomu i zdolności dzieci w przedszkolu. Pierwsza lekcja jest całkowicie darmowa!

Czy artykuł był pomocny?

Oceń ten post

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA i obowiązują Zasady ochrony prywatności Google i Warunki korzystania z usługi

Redactor's choice
Wychowanie dziecka
You might also like
Novakid dla rodziców
Novakid dla rodziców
Wybierz język
Down arrow icon
Argentina Brazil Chile Czech Republic Denmark Finland France Germany Global English Global العربية Greece Hungary India Indonesia Israel Italy Japan Malaysia Netherlands Norway Poland Portugal Romania Russia Slovakia South Korea Spain Sweden Turkey
Cookie icon
Używamy plików cookie, aby poprawić komfort korzystania z naszej witryny. Korzystając z naszej strony internetowej wyrażasz zgodę na zapisywanie plików cookies w Twojej przeglądarce.
Mamy coś dla Ciebie

Jesteś tutaj, bo chcesz nauczyć się angielskiego?

Mamy nadzieję, że ten artykuł okaże się pomocny!
Masz dzieci?

Jesteś tutaj, bo chcesz, aby Twoje dziecko nauczyło się angielskiego?

Marzysz, aby lekcje angielskiego były łatwe i przyjemne?
Spróbuj z 35% zniżką!

Novakid App

Spraw, by Twoje dziecko polubiło naukę angielskiego dzięki naszej aplikacji! Bezpłatna aplikacja Novakid: 15 minut dziennie, ogromne postępy

Dowiedz się więcej

Wybierz powód, dla którego ten artykuł cię zaciekawił:

Novakid App

Bezpłatna aplikacja Novakid: 50 słów lub więcej w tydzień! Niech czas przed ekranem stanie się okazją do nauki angielskiego

Dowiedz się więcej

Marzysz, aby lekcje angielskiego były łatwe i przyjemne?
Spróbuj z 35% zniżką!

Oceń ten artykuł

Oceń ten post

Uzyskaj 35% zniżki z kodem promocyjnym.

Kod promocyjny: SPECIAL
Novakid App

Stwórz mocne fundamenty angielskiego dla przyszłego sukcesu swojego dziecka! Bezpłatna aplikacja Novakid: Pobierz za darmo

Dowiedz się więcej