7 min - Jakie są główne style uczenia i gdzie wśród nich znajduje się kinestetyk?
- Jak rozpoznać dziecko-kinestetyka?
- Jakie metody nauki są najlepsze dla kinestetyków?
- Kinestetyk uczy się poprzez ruch, działanie i eksperymenty – nie wystarczy mu samo słuchanie i czytanie.
- Kinestetyk najlepsze efekty osiąga, gdy edukacja angażuje całe ciało i emocje.
- Rodzice i nauczyciele, którzy dopasowują metody nauki do potrzeb kinestetyka, wspierają jego motywację do nauki i ułatwiają mu zapamiętywanie informacji.
Termin kinestezja odnosi się do zmysłu orientacji ułożenia ciała, ruchu i napięcia mięśniowego, który odgrywa fundamentalną rolę w każdej aktywności wymagającej sprawności manualnej czy koordynacji. To właśnie na tej bazie wyrasta kinestetyka – czyli styl poznawczy i styl uczenia się, w którym aktywność ruchowa, dotyk oraz wykonywanie działań własnym ciałem są najważniejszymi narzędziami w procesie przyswajania wiedzy.
Jakie są główne style uczenia i gdzie wśród nich znajduje się kinestetyk?
Od kilkudziesięciu lat psychologowie i pedagodzy badają, w jaki sposób dzieci i dorośli najlepiej przyswajają wiedzę. Na gruncie tych analiz powstała teoria różnych stylów uczenia, która zakłada, że poszczególne osoby preferują odmienne drogi wiodące do zrozumienia i zapamiętywania materiału. Najbardziej rozpowszechniony podział obejmuje trzy podstawowe typy: wzrokowiec, słuchowiec, kinestetyk.
Wzrokowiec
Osoba określana jako wzrokowiec najlepiej radzi sobie w uczeniu się wtedy, gdy informacje przedstawiane są w formie obrazów, schematów, wykresów czy ilustracji. Jesteś wzrokowcem wtedy, gdy łatwiej przychodzi Ci zapamiętywanie wyglądu stron w książce, twarzy, kolorów czy układu graficznego notatek. Wzrokowiec preferuje kolorowe notatki, fiszki, mapy myśli i wszelkie narzędzia, które angażują zmysł wzroku jako główny kanał poznawczy.
Słuchowiec
Drugi typ to słuchowiec. Taka osoba woli słuchać niż czytać, łatwiej zapamiętuje treści mówione i dźwięki, a nauka przebiega skuteczniej, kiedy może uczestniczyć w dyskusji, wysłuchać wykładu lub nagrania. W edukacji dzieci o tym profilu warto stosować nagrania audio, piosenki, wiersze recytowane na głos, a także rozmowy, które pomagają w utrwalaniu materiału. Dla słuchowca to właśnie dźwięk jest podstawowym kanałem przyswajania wiedzy.
Kinestetyk
Trzeci styl to kinetyk, czyli ktoś, kto najpełniej doświadcza nauki poprzez ruch, dotyk i działanie. Kinestetycy wyróżniają się tym, że muszą zaangażować całe ciało, aby w pełni pojąć i zapamiętać nowe informacje. Kinestetycy uczą się nie tyle poprzez obserwację czy słuchanie, ale poprzez praktyczne wykonywanie czynności, eksperymentowanie, przeżywanie i działanie.
Badania wskazują, że każdy człowiek posiada cechy wszystkich stylów w różnych proporcjach, jednak zwykle jeden z nich dominuje. Dlatego warto stosować metody nauczania, które odpowiadają na potrzeby wszystkich dzieci, jednocześnie uwzględniając, że każde dziecko ma swoje indywidualne preferencje.
Jak rozpoznać dziecko-kinestetyka?
Rodzice bardzo często zastanawiają się, dlaczego ich syn lub córka tak trudno znosi długie siedzenie w ławce, dlaczego stale się wierci, dlaczego zamiast słuchać uważnie nauczyciela, woli coś rysować, bawić się gumką albo wstawać i chodzić po pokoju. W tradycyjnych systemach szkolnych takie zachowania bywają traktowane jako oznaka braku koncentracji czy wręcz nieposłuszeństwa, tymczasem są to typowe symptomy dla kinestetyka czuciowca.
Dostrzeżenie tej odmienności nie jest łatwe, bo większość szkół wciąż opiera się na tradycyjne metody nauczania, które faworyzują dzieci będące wzrokowcami lub słuchowcami. Uczniowie kinestetyczni często doświadczają więc trudności w dopasowaniu się do wymagań edukacyjnych, nie uwalniając przy tym swojego potencjału. Rodzice, którzy zrozumieją, jak funkcjonuje ich pociecha, mogą jednak odegrać ogromną rolę w odkrywaniu mocnych stron dziecka i pomaganiu mu w budowaniu poczucia wartości.
Typowe sygnały, że mamy do czynienia z dzieckiem kinestetykiem, to:
- podczas lekcji woli wstawać, przemieszczać się, a siedzenie w jednej pozycji przez dłuższy czas jest dla niego wyzwaniem,
- szybciej rozumie materiał, gdy może go przećwiczyć w praktyce, np. budując, eksperymentując czy manipulując przedmiotami,
- podczas odrabiania pracy domowej używa dłoni, gestykuluje, notuje schematy lub rysunki zamiast samych słów,
- łatwiej zapamiętuje treści, jeśli w trakcie nauki zaangażuje ruch, np. podskakiwanie podczas powtarzania słówek z języka obcego,
- wykazuje dużą aktywność fizyczną, która nie jest objawem nadmiaru energii, ale sposobem organizowania myśli.
Rodzice, którzy dostrzegają te cechy, często zaczynają inaczej rozumieć zachowanie swojego dziecka. Nagle okazuje się bowiem, że to, co wcześniej wydawało się brakiem dyscypliny, jest w rzeczywistości innym sposobem przetwarzania informacji i przejawem naturalnej skłonności do uczenia się poprzez ciało.
Jakie metody nauki są najlepsze dla kinestetyków?
Psychologia edukacyjna podkreśla, że dzieci o profilu kinestetycznym potrzebują angażowania wielu zmysłów, ruchu i działania, aby skutecznie uczyć się nowego materiału. Właśnie dlatego aktywne metody nauki sprawdzają się u nich znacznie lepiej niż bierne strategie oparte na samym słuchaniu czy czytaniu.
Rodzice i nauczyciele powinni pamiętać, że uczniowie kinestetyczni są bardziej zmotywowani i skoncentrowani wtedy, gdy:
- mogą dotknąć, manipulować i budować,
- zamiast tylko słyszeć definicje, mają szansę sprawdzić je w praktyce,
- podczas nauki zaangażowane jest całe ciało,
- proces edukacyjny zawiera element zabawy i ruchu,
- trudności w skupieniu są niwelowane dzięki zmianie aktywności.
Skuteczne metody pracy z kinestetykiem
1. Odgrywanie scenek
- Nauka przez dramę i symulacje sytuacji życiowych angażuje emocje i ruch.
- Dziecko lepiej rozumie teorię, gdy wciela się w bohatera i przeżywa treść całym ciałem.
- Sprawdza się przy nauce języków, historii czy literatury – analizując emocje bohaterów.
2. Eksperymenty
- W przedmiotach ścisłych kinestetyk osiąga najlepsze efekty, gdy może samodzielnie przeprowadzać doświadczenia.
- Np. w fizyce – obserwacja ruchu wahadła, w chemii – proste reakcje w słoiku.
3. Kolorowe notatki i mapy myśli
- Wzrokowe elementy połączone z rysunkiem i ruchem ręki utrwalają zapamiętywanie.
- Rysowanie strzałek, schematów, używanie kolorów staje się procesem aktywizującym ciało i umysł.
4. Filmy edukacyjne z elementami działań
- Nie chodzi o bierne oglądanie, ale o aktywne zatrzymywanie nagrania, komentowanie i odtwarzanie w ruchu.
- Dziecko może np. ilustrować gestami przebieg procesu czy powtarzać ruchy widziane na ekranie.
5. Uczenie przez budowanie i projektowanie
- Modele, konstrukcje, prace manualne sprawiają, że przyswajanie wiedzy odbywa się poprzez dotyk i działanie.
- Książki zawierające propozycje eksperymentów i projektów są bardzo cenne w pracy z takim dzieckiem.
Rodzice i nauczyciele powinni pamiętać, że styl uczenia nie jest przeszkodą, lecz zasobem. Jeśli zamiast oczekiwać cichego siedzenia i powtarzania list słówek w zeszycie pozwolą dziecku uczyć się poprzez działanie, osiągnie znacznie lepsze wyniki. Wspieranie indywidualnych preferencji w nauce języka buduje poczucie, że edukacja może być źródłem radości, a nie tylko obowiązkiem.
Dlatego tak istotne jest, aby zajęcia językowe były prowadzone w zgodzie z indywidualnymi preferencjami. W Novakid lekcje angielskiego mają formę angażującej przygody, w której ruch, emocje i zabawa stają się integralną częścią przyswajania wiedzy. Dziecko nie siedzi biernie nad podręcznikiem – aktywnie uczestniczy w ćwiczeniach, odgrywa scenki, reaguje całym ciałem, a dzięki temu szybciej zapamiętuje słowa i łatwiej się komunikuje.
Sprawdź, jak prowadzimy zajęcia i przekonaj się, że naprawdę warto! Zapisz dziecko na darmową lekcję próbną.
