Przyimki angielskie i wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Przyimki to nieodmienna część mowy, której główną funkcją jest określanie relacji między innymi elementami wypowiedzi – najczęściej między czasownikiem a rzeczownikiem, rzeczownikiem a zaimkiem, albo między dwoma rzeczownikami. W języku angielskim przyimki są niezwykle częste, a ich zastosowanie ma charakter obowiązkowy, co oznacza, że opuszczenie danego przyimka bardzo często prowadzi do błędu gramatycznego, a niekiedy – do całkowitego zatarcia sensu wypowiedzi.

Przyimki angielskie występują zawsze w połączeniu z innym wyrazem, tworząc z nim tak zwane wyrażenie przyimkowe (prepositional phrase), które pełni w zdaniu określoną funkcję, na przykład okolicznika miejsca lub czasu. Przykład: w zdaniu „The keys are on the table”, wyrażenie on the table określa lokalizację przedmiotu (kluczy), a więc pełni funkcję określenia miejsca.

Warto w tym miejscu podkreślić, że w odróżnieniu od języka polskiego, w którym znaczenia przyimków często są wspierane przez odmianę rzeczownika (przypadki), w języku angielskim brak deklinacji sprawia, że to właśnie przyimek przejmuje całą odpowiedzialność za nadanie relacji logicznej. 

Wyróżniamy: 

• przyimki miejsca (ang. prepositions of place), które wskazują, gdzie coś się znajduje względem czegoś innego,
• przyimki czasu, określające moment, zakres lub punkt w czasie,
• przyimki kierunku, mówiące o ruchu lub jego kierunku,
• przyimki złożone, czyli przyimki utworzone z więcej niż jednego słowa, np. because of, instead of, in front of,
• przyimki proste, czyli jednoelementowe, jak in, on, under, between,
• oraz bardziej ogólne kategorie jak przyimki przyczyny, celu czy sposobu, które wyrażają mniej konkretną relację.

Ważną cechą angielskich przyimków jest ich (uwaga, trudne słowo!) kolokacyjność, czyli tendencja do łączenia się z konkretnymi wyrazami w sposób niemal nierozerwalny – mówimy np. interested in, afraid of, good at, a każda próba przetłumaczenia takiego połączenia „słowo po słowie” z języka polskiego może prowadzić do błędów. Dlatego znajomość wyrażeń przyimkowych angielski jest równie ważna jak znajomość pojedynczych przyimków.

Przyimki miejsca to grupa wyrażeń służących do określania, gdzie dana osoba, przedmiot lub zjawisko znajduje się w przestrzeni względem innego elementu. Ich podstawową funkcją jest wskazanie lokalizacji przedmiotu, osoby lub obiektu w odniesieniu do jakiegoś punktu odniesienia. W języku angielskim przyimki tego typu są nie tylko częste, ale również niezwykle istotne, ponieważ określają przestrzenną strukturę zdania i są niezbędne do jego zrozumienia. Poniżej znajdziesz dziesiątki przykładów przyimków z różnych kategorii. 

Do najczęściej używanych przyimków miejsca należą: in, on, under, over, behind, in front of, next to, between, among, above, below, near, inside, outside, across, along, against, beside, at, around, within, out of.

In

Przyimek in oznacza znajdowanie się wewnątrz jakiejś przestrzeni zamkniętej lub ograniczonej. Używany jest, gdy obiekt znajduje się w środku czegoś.

Przykłady:

• The keys are in the drawer.
• There is a book in the bag.
• She is in the room.

On

On stosowany jest w odniesieniu do powierzchni. Oznacza, że coś znajduje się na czymś, przylegając do tego.

Przykłady:

• The cup is on the table.
• There is a picture on the wall.
• The book lies on the shelf.

Under / Below

Under oznacza, że coś znajduje się bezpośrednio pod innym obiektem, często w kontakcie fizycznym lub bardzo blisko.

Przykłady:

• The cat is under the table.
• There is a box under the bed.

Below natomiast używane jest bardziej abstrakcyjnie – coś znajduje się niżej, ale niekoniecznie tuż pod.

Przykłady:

• The temperature dropped below zero.
• The valley lies below the hills.

Over / Above

Over wskazuje, że coś znajduje się nad czymś innym, często bez dotykania tego.

Przykłady:

• The lamp hangs over the table.
• The plane flew over the house.

Above podobnie jak below, ma charakter bardziej ogólny i odnosi się do położenia powyżej, niekoniecznie bezpośrednio.

Przykłady:

• The painting is above the fireplace.
• His rank is above mine.

Behind / In front of / Front of

Behind oznacza położenie z tyłu, in front of – z przodu, natomiast wyrażenie front of często używane jest jako skrót w mowie potocznej, choć pełna forma jest gramatycznie poprawna.

Przykłady:

• The car is parked behind the house.
• She is standing in front of the door.
• The children stood in front of the teacher.

Również standing behind używa się, aby wyrazić, że osoba znajduje się bezpośrednio z tyłu czegoś lub kogoś:

• He was standing behind the curtain.

Between / Among

Between odnosi się do relacji między dwoma jasno określonymi obiektami.

Przykłady:

• The ball is between the boxes.
• She sat between John and Emma.

Among stosuje się, gdy obiekt znajduje się wśród wielu innych, bez wskazywania konkretnej liczby.

Przykłady:

• The boy is hiding among the trees.
• The letter was among the papers.

Inside / Outside

Inside to położenie wewnątrz, natomiast outside oznacza na zewnątrz danego obiektu lub przestrzeni.

Przykłady:

• The toys are inside the box.
• The dog is outside the house.

Near / Next to / Beside

Near to ogólne określenie położenia blisko czegoś, ale bez precyzyjnego umiejscowienia. Next to i beside oznaczają, że coś znajduje się bezpośrednio obok czegoś innego.

Przykłady:

• The bank is near the supermarket.
• She sat next to me.
• The chair is beside the window.

Across / Along / Against / Out of / Within

• Across – „po drugiej stronie” lub „przez coś”:

They ran across the street.

• Along – wzdłuż czegoś:

We walked along the river.

• Against – przy czymś, oparty o coś lub w opozycji:

The bike is leaning against the wall.

• Out of – oznacza ruch na zewnątrz:

He came out of the room.

• Within – w granicach czegoś, fizycznie lub abstrakcyjnie:

The village is within the valley.

You must finish this within a week.

Znaczenie precyzji w stosowaniu przyimków miejsca

W języku angielskim precyzja w doborze przyimka miejsca ma istotne znaczenie dla zrozumienia komunikatu. Różnica między in, on i at może wydawać się subtelna, ale w praktyce prowadzi do istotnych różnic semantycznych. Na przykład:

• I am in the building – oznacza, że ktoś znajduje się wewnątrz, w środku.
• I am on the building – oznacza, że ktoś stoi lub znajduje się na powierzchni budynku (np. na dachu).
• I am at the building – oznacza, że ktoś znajduje się w pobliżu budynku, bez określania dokładnego miejsca.

Przyimki czasu w języku angielskim pełnią zasadniczą funkcję w organizowaniu informacji o momentach, przedziałach, częstotliwości i relacjach czasowych między zdarzeniami. Ich stosowanie ma charakter systemowy – każdy dany przyimek odpowiada za ściśle określoną relację, co oznacza, że nie są one wymienne bez utraty znaczenia lub wprowadzenia błędu. Dla porównania, w języku polskim różnorodność przypadków pozwala na większą elastyczność, natomiast w angielskim wybór przyimka musi być precyzyjny i zgodny z kontekstem.

Do najczęściej używanych przyimków czasu zaliczamy: in, on, at, since, for, before, after, during, until, by, from, to, within.

Ich rola polega nie tylko na wskazywaniu „kiedy” coś miało miejsce, ale również „jak długo”, „od kiedy”, „do kiedy”, „przez jaki czas” oraz „w jakim momencie” w odniesieniu do innych wydarzeń.

In

In jest używany z dłuższymi jednostkami czasu – miesiącami, latami, dekadami, porami dnia oraz w kontekście ogólnym.

Przykłady:

• The meeting is in June.
• He was born in 1990.
• We’ll leave in the morning.
• The decision will be made in two days.

On

On stosujemy w odniesieniu do dni tygodnia, konkretnych dat oraz określonych dni w kalendarzu.

Przykłady:

• I have a dentist appointment on Monday.
• They got married on July 12th.
• We usually visit our grandparents on Christmas Day.

At

At wskazuje na konkretne godziny oraz dokładnie określone punkty czasu.

Przykłady:

• The train departs at 6:45 a.m.
• He arrived at noon.
• The lesson starts at midnight.

Since / For

Since używany jest, gdy chcemy powiedzieć, od konkretnego momentu w przeszłości trwa jakiś stan. For natomiast wskazuje jak długo coś trwało lub trwa.

Przykłady:

• She has lived here since 2010.
• We’ve been waiting for two hours.
• He has worked at this company since January.
• They talked for a long time.

Before / After

Before i after określają kolejność wydarzeń – coś miało miejsce przed albo po innym zdarzeniu. Ich zastosowanie nie jest ograniczone wyłącznie do czasu, ale w tej roli występują najczęściej.

Przykłady:

• I had breakfast before the meeting.
• They went home after the concert.
• Wash your hands before dinner.
• We’ll discuss this after lunch.

During / Until / By

• During oznacza, że coś miało miejsce w trakcie innego wydarzenia lub okresu.

It rained during the night.

No phones are allowed during the exam.

• Until (lub forma skrócona till) wyznacza moment, do którego coś trwa.

The exhibition is open until Friday.

We stayed until midnight.

• By określa najpóźniejszy możliwy moment – coś ma się wydarzyć do jakiegoś momentu, ale może wcześniej.

Please finish the task by 5 p.m.

She will return by Monday.

From / To / Within

From i to wyznaczają początek i koniec okresu czasu.

Przykłady:

• The office is open from 9 to 5.
• I worked from Monday to Thursday.

Within sugeruje, że coś się wydarzy w określonym limicie czasowym, a nie później.

Przykłady:

• We’ll deliver your package within 24 hours.
• The results will be known within a week.

W przeciwieństwie do przyimków miejsca, które opisują statyczną lokalizację przedmiotu, przyimki kierunku angielski skupiają się na dynamice – pokazują, w jakim kierunku porusza się obiekt, dokąd zmierza dana osoba, albo skąd pochodzi ruch. Są to pojedyncze słowa bądź przyimki złożone, które wyrażają cel przemieszczania, a nie stan spoczynku.

W zdaniach angielskich pojawiają się bardzo często – zarówno w mowie codziennej, jak i w tekstach formalnych. Kluczowe jest to, że muszą występować w kontekście czasownika ruchu – takiego jak: go, walk, run, drive, come, move, fly, send, throw, travel, push, pull, itp.

Do podstawowych angielskich przyimków kierunku należą:

• to
• into
• onto
• out of
• off
• toward
• onto
• onto
• across
• along
• past
• over
• through
• around
• up
• down
• away from
• off
• towards

To / Toward / Onto

• To – najprostszy i najbardziej uniwersalny przyimek kierunku, wskazujący dokąd coś zmierza.

She went to the house.

He sent a letter to his friend.

• Toward – określa kierunek ogólny, w stronę czegoś, ale niekoniecznie oznacza dotarcie do celu.

They walked toward the park.

The dog ran toward the car.

• Onto – ruch w górę i na jakąś powierzchnię.

He jumped onto the table.

She climbed onto the roof.

Into / Out of / Off

• Into – ruch do środka jakiejś przestrzeni zamkniętej.

The cat ran into the house.

He poured water into the glass.

• Out of – przeciwny kierunek: na zewnątrz zamkniętej przestrzeni.

She came out of the room.

He got out of the car.

• Off – ruch z powierzchni na dół lub oderwanie czegoś.

He jumped off the wall.

Take the book off the shelf.

Along / Across / Through

• Along – ruch wzdłuż czegoś, zwykle linii lub powierzchni.

They walked along the river.

The car drove along the street.

• Across – ruch przez przestrzeń dwuwymiarową lub na drugą stronę.

He ran across the field.

The bird flew across the sky.

• Through – ruch wewnątrz czegoś, który zakłada przekroczenie granic i opuszczenie tej przestrzeni.

She walked through the forest.

The train passed through the tunnel.

Up / Down / Over / Around / Past

• Up / Down – ruch w pionie: do góry lub na dół.

He climbed up the stairs.

She slid down the hill.

• Over – ruch nad czymś, zwykle bez dotykania.

The plane flew over the city.

He jumped over the fence.

• Around – ruch wokół czegoś, często po okręgu.

They ran around the house.

The path goes around the lake.

• Past – ruch, który mija coś bez zatrzymywania się.

She walked past the shop.

We drove past the stadium.

Złożone przyimki kierunku

Część przyimków kierunkowych występuje w formie przyimków złożonych, czyli takich, które składają się z dwóch lub więcej wyrazów. Takie angielskie wyrażenia przyimkowe często wyrażają precyzyjnie określony kierunek lub charakter ruchu.

Przykłady wyrażeń złożonych kierunku:

• Out of – He jumped out of the moving car.
• Away from – She ran away from the fire.
• Off the – The cat jumped off the table.
• Up to – He walked up to the door.
• Back to – Let’s go back to the car.

Zastosowanie w zdaniach i błędy do uniknięcia

Bardzo częstym błędem wśród uczniów jest mieszanie przyimków kierunku z przyimkami miejsca. Dla przykładu:

• He is in the house – odnosi się do lokalizacji (stan spoczynku).
• He went into the house – odnosi się do ruchu do środka.

Podobnie:

• The ball is on the table – lokalizacja.
• He threw the keys onto the table – ruch zakończony kontaktem z powierzchnią.

Pełna lista przyimków w gramatyce angielskiej zawierałaby łącznie około 150 jednowyrazowych i złożonych przyimków. Jednak dla początkujących uczniów, krótsza lista 50 przyimków powinna w zupełności wystarczyć do skonstruowania poprawnych zdań w języku angielskim.

Najpopularniejsze przyimki, które powinien znać każdy uczeń, znajdują się wraz z przykładami użycia w zdaniu, w poniższej tabeli*.

Wyrażenia przyimkowe (ang. prepositional phrases) to zbitki słowne, w których dany przyimek występuje w połączeniu z rzeczownikiem, zaimkiem lub całym wyrażeniem rzeczownikowym. W języku angielskim pełnią one funkcję określania miejsca, czasu, przyczyny, sposobu, kierunku czy celu.

Przykłady takich wyrażeń:

• in front of the house
• because of the noise
• instead of coffee
• on top of the mountain
• in addition to your work
• as for the result
• except for him
• on account of the weather

To właśnie dzięki nim język staje się bogatszy i bardziej precyzyjny. Należy pamiętać, że bardzo często wyrażenie przyimkowe nie może być tłumaczone dosłownie – zwłaszcza gdy wchodzi w skład idiomów lub ustalonych struktur. Dlatego tak ważna jest nauka przyimków wraz z kontekstem.

Ćwiczenie 1: Uzupełnij zdania odpowiednim przyimkiem (in / on / at)

1. She was born ___ July.
2. We have a meeting ___ Monday morning.
3. I always get up ___ 7 a.m.
4. They went on holiday ___ August.
5. The movie starts ___ 8:30 p.m.

Jeśli Twoje dziecko chce skutecznie nauczyć się angielskiego – zapisz je na nasze zajęcia z lektorem w Novakid! Nasi doświadczeni nauczyciele pomagają dzieciom od 4 do 12 roku życia rozwijać znajomość języka w sposób naturalny i atrakcyjny. Wykorzystujemy autorskie metody, gry językowe i zabawy tematyczne, aby nauka była łatwa i przyjemna. 

Co więcej – zanim zdecydujesz się na kurs, możecie bezpłatnie wykonać nasz darmowy test poziomujący, który pokaże, na jakim etapie jest Twoje dziecko i co warto rozwijać.