Jak wybrać zajęcia dodatkowe dla swojego dziecka?

Zajęcia dodatkowe niosą wiele korzyści rozwojowych i emocjonalnych:

• Rozwijają pasję, która może zostać z dzieckiem na całe życie.
• Ułatwiają nabywanie kompetencji społecznych, uczą współdziałania.
• Wzmacniają samoocenę dziecka dzięki dawaniu nowych kompetencji i sprawności.

Pozytywny wpływ zajęć dodatkowych na rozwój Twojej pociechy będzie zależny od tego, na jakie lekcje, kursy czy warsztaty zapiszesz malucha. Badania dowodzą m.in., że nauka gry na instrumencie sprzyja ponadprzeciętnemu rozwojowi ciała modzelowatego – części mózgu odpowiedzialnej za synchronizację obu jego półkul. Dotyczy to także rejonów związanych z motoryką, słuchem i postrzeganiem wizualno-przestrzennym. Z kolei nauka języka obcego poprawia wyniki w przedmiotach szkolnych, zwiększa koncentrację, poprawia pamięć oraz rozbudza kreatywne myślenie.

Dobrze dobrane zajęcia dodatkowe dla dziecka wesprą jego rozwój pod warunkiem, że nie będą związane z presją i oczekiwaniami. Naciski ze strony rodziców mogą zniechęcić dziecko do zajęć. Jakiekolwiek lekcje czy treningi wybierzesz, powinny one mieć angażującą formę odpowiednią do wieku dziecka.

Nie wiesz, jakie zajęcia dodatkowe wybrać dla dziecka? Niżej znajdziesz katalog, który ułatwi decyzję. Przeglądając go, miej na uwadze wiek, zainteresowania i potrzeby swojej pociechy, a także fakt, że z czasem będą się one zmieniać. Nie musisz trzymać się kurczowo raz wybranych zajęć.

⚠️ Uwaga!

Jeśli dziecko ma nadmiar zajęć szkolnych, nie obciążaj go dodatkowymi aktywnościami – postaw na jedną, która sprawia mu radość.

Zajęcia sportowe

Gama sportowych zajęć dodatkowych jest ogromna i różnorodna: od tańca przez sztuki walki po sporty wodne. Do wyboru są zajęcia indywidualne i zespołowe. Każde dziecko znajdzie coś, co polubi! Oto kilka przykładów:

• piłka nożna
• piłka ręczna
• koszykówka
• taniec: nowoczesny, jazz, hip-hop, ludowy i wiele innych.
• pływanie
• tenis stołowy
• karate
• łucznictwo
• skałki
• jazda konna.

Zajęcia sportowe rozwijają sprawność, wytrzymałość, siłę fizyczną i dyscyplinę mentalną. Zwiększają pewność siebie, uczą współpracy. Pozwalają ukierunkować i wyładować nadmiar energii. Sprawdzą się w przypadku dzieci z dużą potrzebą ruchu. 

Zajęcia artystyczne

Zajęcia artystyczne obejmują różne umiejętności i dziedziny sztuki: rysunek, malarstwo, aktorstwo, kolaż, śpiew, projektowanie 3D, grę na instrumentach, rzeźbiarstwo, modelarstwo, rękodzieło i inne. Tego typu zajęcia uwrażliwiają na piękno, rozwijają kreatywność i motorykę małą, budują pewność siebie oraz przynoszą wiele satysfakcji.

Zajęcia językowe

Zajęcia językowe, takie jak kursy języka angielskiego, budują bardzo przydatne kompetencje i otwierają przed dzieckiem świat. Opanowawszy język obcy,  może ono podjąć naukę albo pracę w innym kraju i żyć bez ograniczeń co do miejsca i kultury.

Kursy językowe wspierają rozwój intelektualny i budują pozytywne nawyki związane z regularnością pracy. Poprawiają pamięć i koncentrację, co przekłada się pozytywnie na wiele aspektów życia. Ucząc się nowego języka, dziecko uczy się także związanej z nim kultury i nowych sposobów myślenia. To sprawia, że staje się bardziej otwarte, pełne zrozumienia i elastyczne poznawczo.

Zajęcia rozwijające logiczne myślenie

Twoje dziecko lubi rozkręcać i skręcać rzeczy, bawić się klockami i konstruować? Zapisz je na zajęcia dodatkowe, które podniosą jego umiejętności logicznego myślenia, strategii i rozwiązywania problemów. Mogą to być np.:

• szachy
• robotyka
• programowanie
• zajęcia z klockami inżynieryjnymi.

Zajęcia przyrodniczo-naukowe

Zajęcia przyrodnicze polegają na obserwacji, eksperymentowaniu i eksploracji. Uwrażliwiają na bogactwo świata przyrody, rozbudzają oraz zaspokajają ciekawość, a także rozwijają myślenie przyczynowo-skutkowe. Wspierają naukę przedmiotów ścisłych oraz przyrodniczych: chemii, fizyki, biologii, geografii. Twoje dziecko poczuje się jak prawdziwy naukowiec!

Zajęcia dodatkowe muszą być dopasowane do wieku dziecka, jego możliwości poznawczych, etapu rozwoju zarówno intelektualnego, jak i emocjonalnego oraz społecznego. Sprawdź, jakie zajęcia dodatkowe będą odpowiednie dla sześciolatka, a jakie dla nastolatka.

Zajęcia dodatkowe dla przedszkolaków (wiek: 3–6 lat)

Dzieci w wieku 3 do 6 lat uczą się przez zabawę. Odpowiednie są dla nich zajęcia, które wspierają rozwój motoryki, wyobraźni i kompetencji społecznych – ale bez presji i oceniania.

Najlepsze zajęcia dodatkowe dla przedszkolaków to:

• Zajęcia ogólnorozwojowe: rytmika, gimnastyka, taniec kreatywny
• Zabawy plastyczne: malowanie palcami, wyklejanki
• Zajęcia muzyczne: nauka piosenek, gra na prostych instrumentach (np. bębenki, dzwonki)
• Zajęcia sensoryczne: integracja sensoryczna, zabawy ruchowe z elementami terapii
• Angielski przez zabawę: rymowanki, piosenki, proste komendy w języku obcym

Sprawdź nasze pomysły na zajęcia dodatkowe dla pięcio- i sześciolatka.

Wybieraj krótkie, dynamiczne zajęcia (ok. 30 minut), które nie wymagają długotrwałej koncentracji. Dzieci w tym wieku nie są w stanie skupić się dłużej. Najważniejsza jest radość z uczestnictwa, nie rezultat.

Zajęcia dodatkowe dla dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6–9 lat)

Pierwsze klasy szkoły podstawowej to dla dzieci okres eksploracji. Są ciekawe świata, chętnie próbują nowych rzeczy i szybko się uczą. Ważne, by wspierać rozwój koncentracji i cierpliwości, ale nadal przez angażującą zabawę.

Najlepsze zajęcia pozalekcyjne dla dzieci od 6. do 9. roku życia:

• Zajęcia sportowe: piłka nożna, judo, taniec nowoczesny, pływanie
• Zajęcia artystyczne: ceramika, podstawy rysunku, śpiew, teatr dziecięcy
• Zajęcia językowe: nauka języka obcego z elementami zabawy
• Zajęcia przyrodnicze i logiczne: warsztaty z robotyki, doświadczenia chemiczne

Obserwuj, co zajmuje Twoje dziecko. Skonsultuj z nim dobór zajęć i pozwól się wycofać, gdy będą nietrafione albo się znudzą. To normalne na etapie testowania różnych aktywności.

Fajne zajęcia dla starszaków i nastolatków (9–13 lat)

Dzieci w tym wieku zaczynają budować własną tożsamość. Coraz ważniejsza staje się grupa rówieśnicza. Uczniowie wyższych klas szkoły podstawowej chętniej angażują się w zajęcia, które dają im poczucie sprawczości, przynależności i kompetencji. Szukają też pasji i autorytetów.

Sprawdzą się:

• Treningi sportowe z elementami rywalizacji: drużyny sportowe, taniec, sztuki walki
• Kółka zainteresowań: dziennikarstwo, fotografia, klub filmowy
• Zajęcia techniczne i kreatywne: programowanie, druk 3D, robotyka, projektowanie gier
• Muzyka i teatr: zespół muzyczny, nauka gry na instrumencie, warsztaty teatralne
• Zajęcia rozwijające kompetencje społeczne: koła dyskusyjne, wolontariat młodzieżowy, kursy z wystąpień publicznych

Pozwól dziecku współdecydować. W tym wieku bardzo ważna jest autonomia – jeśli samo wybierze zajęcia, będzie bardziej zmotywowane, by w nich uczestniczyć.

Zobacz, jak wartościowo wypełnić czas wolny dziecku.

Zajęcia dodatkowe i pozalekcyjne mogą, ale nie muszą być zgodne z tym, co dziecku w duszy gra i co je szczególnie interesuje. Możesz wybrać coś, co lubi i dobrze mu idzie, aby wspierać rozwój talentu, albo zapisać dziecko na zajęcia zupełnie nowe, nieznane, aby poszerzyć jego horyzonty. Zajęcia dodatkowe nie powinny być jednak dla dziecka odpychające. 

Aby ocenić, co je może zainteresować, obserwuj bacznie, co na dłużej angażuje Twoją pociechę, a przy czym szybko traci skupienie. Zwróć uwagę, o jakich aktywnościach opowiada najchętniej i z największym entuzjazmem. Cenne są także podpowiedzi nauczycieli i wychowawców.  

Pamiętaj: maluch nie musi być dobry w jakiejś dziedzinie, aby zapisać go na związane z nią zajęcia. Rozwój jest dla wszystkich niezależnie od poziomu umiejętności.

Jak ocenić, które zajęcia będą odpowiednie dla mojego dziecka?

• Czy moje dziecko chętnie uczy się nowych rzeczy?
• Woli zajęcia w grupie, czy indywidualne?
• Ma dużo energii czy potrzebuje raczej spokoju?
• Łatwo się nudzi czy potrafi skupić się na jednym zadaniu?

Zajęcia dodatkowe dziecka powinny się wpisywać w życie Twojej rodziny, a nie wywracać je do góry nogami. Zobacz, na co zwrócić uwagę przy wybieraniu zajęć dodatkowych, aby nie spędzać dni w korkach i nie rujnować domowego budżetu, a jednocześnie mądrze inwestować w rozwój dziecka.

• Lokalizacja. Im bliżej domu, tym lepiej. Wożenie dzieci na zajęcia dodatkowe na drugi koniec miasta zabierze Wam mnóstwo czasu. Jeśli w Twojej okolicy nie ma interesujących zajęć dla dzieci, rozważ te prowadzone online. W tej formie można z powodzeniem uczyć się języków obcych.
• Godziny zajęć. Idealnie, gdy są elastyczne. Zadbaj o to, aby były na tyle późno, że dziecko spokojnie zje i odpocznie po dniu w przedszkolu lub szkole, ale na tyle wcześnie, aby nie było już zmęczone i senne.
• Koszty. Zajęcia dodatkowe mają wspierać Waszą rodzinę, nie zaś ją drenować. Szukaj więc zajęć, na które Was stać. Doskonała lekcja angielskiego może być przeprowadzona zarówno indywidualnie, jak i w grupie, w siedzibie szkoły, jak i online. Forma zajęć wpływa na cenę.  
• Kwalifikacje prowadzących. Koniecznie zwróć uwagę na to, kto będzie uczył Twoje dziecko i czy ma do tego uprawnienia (np. pedagogiczne w przypadku nauki języków obcych) oraz wiedzę i umiejętności.
• Podejście pedagogiczne. Kwalifikacje to podstawa. Tym, co sprawia, że dziecko chce chodzić na zajęcia, jest podejście prowadzącego i jego kontakt z najmłodszymi. W pierwszych tygodniach obserwuj, jakie jest nastawienie trenera do Twojego dziecka i odwrotnie.
• Opinie innych rodziców. Porozmawiaj z rodzicami innych dzieci z grupy lub klasy Twojej pociechy – może już posyłają pociechy na zajęcia godne uwagi i mogą je polecić? Sprawdź opinie o kursie czy szkole, do której chcesz wysłać swoje dziecko. Zmniejszy to ryzyko nietrafionego wyboru. Pamiętaj jednak, że to, co dobre dla dziecka koleżanki, nie musi być dobre dla Twojej latorośli. Każde dziecko jest inne.

Bywa, że dobór zajęć jest nietrafiony z różnych powodów: nie ta tematyka, nie ma nici porozumienia między dzieckiem a prowadzącym, formuła nie angażuje Twojego malucha. Może być też tak, że ma on już dostatecznie dużo zajęć i kolejne go męczą, zamiast uskrzydlać. Zwróć uwagę na oznaki przeciążenia:

• płaczliwość,
• drażliwość, 
• szybkie zmiany nastroju, 
• spadki koncentracji, 
• trudności z nauką,
• zwiększona potrzeba snu i odpoczynku,
• bóle głowy, brzucha bez podłoża chorobowego
• unikanie zajęć, które dotychczas podejmowane były chętnie
• apatia, brak entuzjazmu, przygaszenie
• wycofanie, rezygnacja z zabaw, kontaktów z dziećmi czy zwykłych codziennych rytuałów.

Takie objawy wymagają Twojej interwencji. Porozmawiaj z dzieckiem bez oceniania. Przeanalizuj, czy Twoje dziecko ma w swoim planie zajęć przestrzeń na oddech, nicnierobienie, nudę czy swobodne zajęcia niezwiązane z nauką ani rozwojem. Takie elementy dnia też są bardzo potrzebne.

Czasem wystarczy zrezygnować z jednych zajęć, aby dziecko odzyskało równowagę i zapał do wszystkich pozostałych. Pamiętaj, że to ma być przyjemność i zabawa. Jeśli one zaistnieją, rozwój dzieje się sam.