7 min Czytanie ze zrozumieniem po angielsku – jak nauczyć dziecko czytać w obcym języku?
- Czym różni się czytanie ze zrozumieniem w języku ojczystym i obcym?
- Jak nauczyć dziecko czytać ze zrozumieniem po angielsku?
- Czytanie po angielsku a wiek dziecka – jak dopasować poziom?
- Najczęstsze błędy rodziców przy nauce czytania po angielsku
- Podsumowanie – nauka czytania po angielsku to proces
Aby nauczyć dziecko czytania ze zrozumieniem po angielsku, będziesz potrzebować dopasowanych poziomem czytanek, obrazków oraz sporo cierpliwości. Czytanie jest konieczne do dalszej nauki języka, podobnie jak w przypadku języka ojczystego. Różnica jest taka, że przy opanowywaniu czytania w języku obcym kontekst jest ograniczony przez to, że dziecko nie zna wielu słówek i nie jest otoczone angielskim na co dzień. Sprawne czytanie po angielsku wymaga znacznie więcej zaangażowania zarówno od ucznia, jak i nauczyciela czy rodzica. Warto jednak przebrnąć przez ten etap, aby umożliwić dziecku korzystanie z podręczników, rozwiązywanie quizów czy oglądanie filmów z napisami.
Czym różni się czytanie ze zrozumieniem w języku ojczystym i obcym?
Dziecko, przystępując do nauki czytania w języku ojczystym, jest w nim zanurzone od lat. Tak intensywna i długotrwała imersja sprawia, że zna ono mnóstwo słów, nawet jeśli nie wszystkich używa. Te, których nie zna, często rozumie dzięki kontekstowi. Ma przyswojone liczne konstrukcje gramatyczne, choć nie potrafi ich objaśnić. Dysponuje też szerokim kontekstem kulturowym i tym, co nazywamy intuicją językową.
Czytając w języku obcym, dziecko musi włożyć świadomy wysiłek w zrozumienie słów, idiomów oraz analizę struktury zdania. Bez tego nie będzie w stanie ocenić nawet, czy zdanie jest twierdzeniem czy przeczeniem, kto jest wykonawcą czynności, a kto jej przedmiotem itd. Do tego dochodzą trudności:
- Nieznane słowa, niedostateczny zasób słownictwa. Czasem niezrozumienie jednego słówka uniemożliwia zrozumienie całego zdania albo dłuższej wypowiedzi. Dlatego tak ważny jest dobór materiałów do nauki czytania po angielsku do poziomu znajomości leksyki (słówek).
- Fałszywi przyjaciele (false friends), czyli słowa, które brzmią oraz wyglądają podobnie po polsku i po angielsku, ale znaczą coś innego. Fałszywi przyjaciele wprowadzają w błąd co do sensu zdania. Niżej prezentuję przykłady typowych false friends między polskim i angielskim:
| Polskie słowo | Angielskie słowo | Co oznacza naprawdę | Przykładowa pomyłka |
| aktualny | actual | rzeczywisty | Aktualny problem ≠ Actual problem |
| sympatyczny | sympathetic | współczujący | Ona jest sympatyczna ≠ She is sympathetic |
| fabryka | fabric | tkanina | To jest fabryka ≠ This is a fabric |
- Niedostateczne zaznajomienie dziecka z kulturą brytyjską. To sprawia, że sytuacje, w których padają odczytywane zdania, są niezrozumiałe i utrudniają odczytanie sensu, nawet jeśli słówka są znane uczniowi.
Jak nauczyć dziecko czytać ze zrozumieniem po angielsku?
- Dobierz teksty do czytania na odpowiednim poziomie – A1, A2
Aby wprowadzić dziecko w świat tzw. reading comprehension, zacznij od tekstów na poziomie A1, czyli zupełnie podstawowym. Powinny zawierać wyłącznie proste słownictwo, krótkie zdania i znane konteksty (np.: „My name is…”, „This is my dog”). Jeśli uczeń zna już podstawy, możesz sięgnąć po teksty na poziomie A2. Pojawiają się w nich nieco dłuższe zdania, dialogi i więcej emocjonalnych określeń. Idealne będą książeczki typu graded readers, czyli uproszczone lektury dostosowane do poziomu znajomości języka.
- Korzystaj z obrazków, aby objaśniać znaczenie słów i dodać kontekst
Słowom powinny towarzyszyć ilustracje. Pozwolą one dziecku pojąć znaczenie słówek. Zwróć uwagę na to, aby pierwsze czytanki angielskie miały obrazki. Możesz także przygotować ilustracje dla dziecka lub z dzieckiem.
- Tłumacz kontekst i sens, zamiast wyjaśniać słowo w słowo
Opisuj miejsce i okoliczności towarzyszące temu, co jest opisywane w tekście. Unikaj tłumaczenia treści słowo po słowie i wdawania się w gramatykę. Zamiast tego rozmawiaj z dzieckiem o sensie zdania albo akapitu. Jeśli niezrozumienie jakiegoś słówka utrudnia wyłapanie sensu całości, poproś dziecko, aby próbowało odgadnąć na podstawie obrazków, Twoich objaśnień oraz tego, co już padło w zdaniu i jest zrozumiałe (czyli kontekstu).
- Po odczytaniu fragmentu zadawaj pytania (również w języku angielskim), np.:
- Who is in the story? (Kto występuje w historii?)
- What is happening? (Co się dzieje?)
- Where are they? (Gdzie są bohaterowie?)
- How do you think they feel? (Jak myślisz, jak się czują?)
Przykładowa lekcja czytania po angielsku w domu może wyglądać następująco:
- 10 minut czytania
- 5 minut rozmowy o tekście – to czas na pytania
- 5 minut rysowania obrazka, który zilustruje treść. Uruchomienie rąk stymuluje pamięć, wiąże słowa z wizerunkiem, co sprzyja rozumieniu, a także odpręża dziecko po wysiłku umysłowym.
Lekcja czytania powinna być krótka. 20 minut w zupełności wystarczy. Pamiętaj, że nauka czytania wymaga sporo wysiłku, skupienia i zaangażowania. Zadbaj o to, aby treści były interesujące dla dziecka, a otoczenie wolne od hałasu i innych rozpraszaczy.
Opanowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem po angielsku będzie szybsze, jeśli dziecko będzie miało dużo styczności z tym językiem w różnych formach. Zadbaj więc o to, aby codziennie pojawił się jakiś akcent po angielsku. Możesz przemawiać do dziecka w tym języku, puścić mu bajkę lub piosenkę.
Poznaj metody nauki czytania po angielsku.
Jakie materiały do czytania po angielsku są najlepsze dla początkujących?
Dla początkujących najlepszymi materiałami do czytania po angielsku są:
- książki obrazkowe
- czytanki na poziomie A1, ew. A2
- komiksy
- aplikacje z tekstem i audio
- krótkie bajki.
Książki z obrazkami dostarczają kontekstu dzięki ilustracjom i są wizualnie atrakcyjne dla dzieci. Czytanki na poziomach A1–A2 będą zawierały odpowiednie słownictwo w kontekstach zrozumiałych dla dzieci. Aplikacje edukacyjne, jak Duo Lingo Kids, pozwalają uczyć się na wybranym poziomie i mają moduły zawierające tekst do przeczytania po angielsku. To pozwala ćwiczyć jednocześnie słówka, czytanie wymowę. Gdzie jeszcze sięgać?
- Na stronie Oxford Owl znajdziesz materiały po angielsku do czytania dla początkujących. Są one przeznaczone dla dzieci w wieku od 3 do 11 lat.
- Możesz też skorzystać z Reading A–Z. To płatny program edukacyjny, który obejmuje m.in. 3000 angażujących czytanek i książek po angielsku do wydrukowania. Można je filtrować po poziomie zaawansowania ucznia, wieku czy gatunku literackim.
Czytanie + słuchanie = skuteczna nauka czytania ze zrozumieniem
Połączenie nauki czytania ze słuchaniem pozwala upiec dwie pieczenie na jednym ogniu. Synergia zmysłów wzroku i słuchu sprzyja zapamiętywaniu oraz pozwala łatwiej przyswoić wymowę angielskich słówek. Dźwięk daje też dodatkowy kontekst. Ton głosu wskazuje m.in. emocje postaci, co jest informacją ułatwiającą zrozumienie tekstu. Odgłosy otoczenia sugerują miejsce akcji.
Czytanie po angielsku a wiek dziecka – jak dopasować poziom?
Im starsze dziecko, tym mniej ułatwień będzie potrzebować, za to będzie potrafiło się dłużej skupić. Zacznij od czytanek z obrazkami w przypadku dzieci w wieku 4–6 lat. Starsze dzieci do ok. 8. roku życia mogą czytać proste zdania: twierdzenia, przeczenia oraz pytania. Dzieci od 9 lat odnajdą się już w dialogach i krótkich opowiadaniach.
Jakie materiały do nauki czytania dla dzieci wybierać? Sprawdź w tabeli:
| Wiek dziecka | Poziom językowy | Typ materiałów | Przykładowe tytuły/seria | Cechy materiału |
| 3–4 lata | Pre-A1 (starter) | Książeczki obrazkowe, piosenki, fiszki | Peppa Pig First Words, My First 100 Words | Dużo obrazków, jedno słowo lub proste zdania na stronie |
| 5–6 lat | A1 | Krótkie książeczki z powtarzalnymi frazami | Oxford Reading Tree – Stage 1–2, Usborne Very First Reading | Proste zdania, rymy, powtórzenia, wsparcie obrazkiem |
| 7–8 lat | A1–A2 | Krótkie historyjki z bohaterami | Ladybird Readers, Disney Kids Readers | Więcej tekstu, dialogi, prosta fabuła |
| 9–10+ lat | A2 | Opowiadania, komiksy, adaptacje klasyki | Usborne Young Readers, Geronimo Stilton (po angielsku) | Rozbudowane zdania, emocje, akcja, nowe słownictwo |
Weź pod uwagę, że zainteresowania dziecka są ważniejsze niż idealnie dopasowany poziom językowy. Lepiej dać tekst odrobinę trudniejszy, ale ciekawy. Jeśli dziecko nie czyta jeszcze płynnie, czytajcie razem – na głos, na zmianę, z podziałem na role. To wprowadzi do nauki dodatkowy element zabawy.
Postęp będzie zależny od tego, na ile dziecko ma opanowany język mówiony. Zadbaj więc o to, aby codziennie choć trochę słuchało i mówiło po angielsku. Nie trać cierpliwości, gdy kolejny raz czytacie tę samą książeczkę. To normalne, bo dzieci uczą się przez powtórzenia (dorośli również!).
Zapisz dziecko na próbą lekcję online w Novakid. Za darmo i bez zobowiązań!
Jakie pytania zadawać po czytaniu, by wspierać zrozumienie?
Aby pomóc dziecku zrozumieć tekst, sięgnij po pytania dotyczące postaci i akcji. Unikaj pytań zamkniętych. Pytania otwarte są lepsze, jeśli chodzi o aktywowanie pamięci semantycznej.
Oto przykładowe pytania pomocnicze do nauki czytania po angielsku:
- Who? – Kto?
- What happened? – Co się wydarzyło?
- Where? – Gdzie?
- How did it end? – Jak to się skończyło?
- How did the character feel? – Co czuła ta postać?
- Dlaczego to się wydarzyło? – Why did this happen?
- What happened next? – Co było dalej?
Najczęstsze błędy rodziców przy nauce czytania po angielsku
Podczas nauki czytania po angielsku rodzice popełniają te błędy:
- Tłumaczą tekst dosłownie, słowo po słowie. To utrudnia dziecku wyłapanie całościowego sensu czytanego tekstu.
- Sięgają po zbyt trudne teksty. Czytanie to zupełnie nowa umiejętność, która wymaga skoordynowania posiadanej już wiedzy, wzroku, słuchu, sensu pojedynczych słów i kontekstu, a także sprawnej analizy struktury zdań. Nawet jeśli maluch zna dużo słówek i wyrażeń, chętnie mówi po angielsku, zacznij od jak najprostszych tekstów.
- Przeskakiwanie poziomów. Gdy dziecko zyskuje sprawność w czytaniu, pojawia się pokusa, aby przejść od razu do ciekawszych (i dla dziecka, i dla rodzica) tekstów. Bardzo ważne jest, aby dziecko stopniowo czytało coraz trudniejsze i dłuższe teksty. Nie sięgaj po te bardziej skomplikowane, póki uczeń nie radzi sobie z obecnymi.
- Brak systematyczności. Nauka czytania z doskoku będzie mało efektywna, a zaległości trudne do nadrobienia, bo dziecko ma ograniczony czas pełnej koncentracji. Siadajcie do angielskich czytanek na krótko, ale często, aby umiejętność się utrwalała.
Podsumowanie – nauka czytania po angielsku to proces
Aby pomóc dziecku nauczyć się czytać po angielsku, pamiętaj o tych zasadach:
- Dobieraj poziom czytanek do poziomu znajomości angielskiego.
- Po przeczytaniu (możecie czytać razem albo z podziałem na role) zadaj kilka pytań, które pozwolą dziecku lepiej zrozumieć tekst.
- Bądź cierpliwym nauczycielem dla swojego dziecka – nauka wymaga wielu powtórzeń. Systematyczność przyniesie lepsze efekty niż długie lekcje czytania.
Spróbuj przypomnieć sobie, jak trudno Tobie było opanować czytanie – czy to po polsku, czy w języku obcym. To ogromne wyzwanie także dla Twojego malucha, ale z Twoim wsparciem zacznie płynnie czytać po angielsku. Pamiętaj, że różne dzieci potrzebują odmiennego podejścia i różnego czasu, bo każde jest wyjątkowe.
