Metoda Total Physical Response – dla kogo będzie odpowiednia?

W nauczaniu języka angielskiego lub każdego innego języka obcego, stosuje się przeróżne metody nauki, które powinny być właściwie dopasowane do wieku ucznia i jego poziomu zaawansowania. Rodzice, którzy chcą zapisać pociechę na pierwsze zajęcia z angielskiego stają przed niełatwym wyborem i w kółko zadają sobie pytanie: Jakie lekcje będą najlepsze dla mojego dziecka? Również dorośli, którzy chcą rozpocząć naukę języka obcego od podstaw lub podszlifować swój angielski, często zastanawiają się jaką szkołę językową wybrać i na jakie zajęcia się zapisać. W grupie, czy indywidualnie? Z lektorem czy z native-speakerem? W szkole językowej czy online? To jedne z najczęstszych pytań, które zadaje sobie każdy z nas.

Dzisiaj skupimy się na najmłodszych uczniach, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z językiem angielskim lub innym językiem obcym. Przedstawimy i pomożemy Tobie poznać metodę TPR – Total Physical Response (o której pisaliśmy już wcześniej tutaj), czyli nauczanie języka metodą reagowania całym ciałem. Dowiedz się na czym polega ta technika oraz dla kogo będzie najbardziej odpowiednia. 

Rozpoczęcie nauki języka angielskiego w młodym wieku niesie za sobą cały szereg korzyści. Znajomość angielskiego zapewni Twojemu dziecku dobry start w przyszłość i pozwoli mu na swobodne funkcjonowania w międzynarodowym i globalnym świecie. Przekonaj się, że angielski dla kilkulatków wcale nie musi być nudny i nie ma nic wspólnego ze żmudnym wypełnianie ćwiczeń i uczeniem się na pamięć. Poznaj metodę Total Physical Response, w której dziecko w dużej mierze uczy się angielskiego przez zabawę i ruch. Jako rodzic, doskonale wiesz, że taka forma nauki to najkorzystniejszy sposób na rozwój Twojego dziecka. 

Czym jest metoda TPR – Total Physical Response?

W dosłownym tłumaczeniu na język polski, metoda Total Physical Response to nauczanie języka angielskiego metodą reagowania całym ciałem. Metoda została po raz pierwszy opracowana przez Jamesa Ashera – profesora psychologii na San José State University w Stanach Zjednoczonych. Metoda Total Physical Response opiera się na koordynacji języka i ruchu fizycznego. W tej metodzie nauczyciele wydają swoim uczniom poecenia wyłącznie w języku docelowym za pomocą określonych ruchów ciała, natomiast uczniowie reagują na nie ruchem całego ciała. 

Metoda Total Physical Response jest przykładem nauczania języka obcego opartego na zrozumieniu. Słuchanie i reagowanie ruchem przez dzieci na wydawane polecenia nauczyciela służy dwóm celom. Po pierwsze, dziecko szybciej niż w przypadku tradycyjnych metod nauki rozpoznaje znaczenia słów w języku obcym, a po drugie w sposób bierny, podświadomie uczy się struktury samego języka. W tej metodzie gramatyka nie jest nauczana wprost, ale dziecko poznaje jej zasady mimochodem, przy okazji powtarzanych wierszyków, rymowanek czy piosenek. Dodatkowo, metoda Total Physical Response jest świetnym sposobem na naukę problematycznych związków frazeologicznych i idiomów, które dziecko o wiele łatwiej przyswaja  gdy kojarzy je z określonym, wykonywanym ruchem. 

Zdaniem twórcy metody Total Physical Response, proces nauczania języka obcego powinien być maksymalnie zbliżony do procesu nauki języka ojczystego. W przypadku języka ojczystego, zanim maluch zacznie reagować na polecenia wydawane przez inne osoby, w pierwszej kolejności odpowiada fizyczną reakcją poprzez ruch lub gest. Podobnie może przebiegać nauka języka angielskiego i dlatego na tym właśnie założeniu została oparta metoda nauki TPR. 

Dlaczego metoda Total Physical Response jest skuteczna? 

Skuteczność tej metody nauczania języka obcego została oparta na założeniu, że w procesie przyswajania języka (ojczystego lub obcego) słuchanie poprzedza mówienie. Zatem, zanim dzieci zaczną mówić, w pierwszej kolejności muszą rozumieć, ponieważ rozumienie jest niezbędne przy komunikowaniu się. Kluczowe w całym procesie jest słuchanie, ponieważ poprzez słuchanie uaktywniają się obszary poznawcze, które później przygotowują dziecko do mówienia. 

Ponadto, mózg dziecka (i dorosłych również) zbudowany jest w ten sposób, że prawa półkula mózgowa odpowiada za ruch, gest, czy mimikę, podczas gdy lewa półkula mózgowa jest odpowiedzialna za język i mowę. W przypadku przyswajania języka ojczystego, początkowo u dziecka dominuje prawa półkula mózgowa, dzięki której język przyswajany jest całościowo, w sposób nieświadomy. Na tym etapie charakterystyczne są powtórzenia i łatwość w artykułowaniu dźwięków. 

Lewa półkula mózgu zaczyna dominować u dzieci około 10–11 roku życia. Dopiero od tej pory możliwa jest świadoma nauka języka, czyli na przykład nauka gramatyki. Zgodnie z założeniami Jamesa Ashera i jego metody Total Physical Response, w przypadku nauki języka obcego, czynności aktywizujące prawą półkulę powinny poprzedzać czynności lewej półkuli tak, aby zachować naturalną kolejność nauki, a jednocześnie zwiększyć jej efektywność.

Aby osiągnąć sukces w przyswajaniu języka, należy zadbać o to, aby nauka była pozbawiona stresu. W przypadku nauki języka ojczystego, proces przyswajania jest miłym doświadczeniem, gdyż przebiega w bezstresowej, rodzinnej i naturalnej dla dziecka atmosferze. Jak twierdzi James Asher, aby nauka drugiego języka była również miłym doświadczeniem powinna przebiegać w atmosferze wolnej od stresu i niepokoju w formie nauki przez zabawę, np. poprzez pokazywanie, tańczenie, bieganie i poruszanie całym ciałem w rytm piosenek lub wierszyków. 

Dla kogo będzie odpowiednia metoda Total Physical Response

Opisywana tutaj metoda nauki języka angielskiego poprzez wykonywanie określonych gestów i ruchów oraz fizyczne zaangażowanie całego ciała malucha sprawdzi się najlepiej w przypadku najmłodszych uczniów. U przedszkolaków nauczanie metodą Total Physical Response będzie najskuteczniejsze, ponieważ ten sposób wpisuje się idealnie w rozwój psychoruchowy najmłodszych. Stąd też najczęściej metodą TPR posługują się nauczyciele i lektorzy języków obcych pracujący w przedszkolach. 

Jednak, jak pokazują badania, metoda Total Physical Response daje również dobre rezultaty w nauczaniu młodzieży i dorosłych, szczególnie jeśli dopiero rozpoczynają oni swoją przygodę z językiem angielskim. W przypadku starszych uczniów nie trzeba wcale opierać całej lekcji na metodzie TPR – można wykorzystać ją jako dodatek do zajęć lub w formie przerywnika między przyswajaniem trudniejszych zagadnień. W takiej formie metoda ta może być stosowana z powodzeniem w szkołach języków obcych dla dorosłych, na korepetycjach czy w szkole ponadpodstawowej. Nawet sam twórca metody – James Asher, podkreślał, że TPR daje najlepsze rezultaty w połączeniu z innymi metodami. 

Czy metoda Total Physical Response znajdzie zastosowanie podczas zaawansowanych kursów specjalistycznych języka angielskiego? Tak! Jednym z przykładów wykorzystania tej metody może być dobrze wszystkim znana gra w kalambury, podczas której nawet na zajęciach z Business English można nauczyć się zwrotów i sytuacji związanych z witaniem się, autoprezentacją czy prezentacją wyników firmy lub profilu działalności. 

Dzięki obecnemu postępowi technologicznemu, wykorzystanie metody Total Physical Response jest również możliwe podczas zajęć języka angielskiego online. Dzięki szybkim łączom internetowym i dobrej kamerce internetowej nic nie stoi na przeszkodzie, aby dziecko wspólnie z lektorem uczyło się piosenek czy rymowanek z pokazywaniem i tańczeniem w swoim domu, przed ekranem komputera. Jak więc pokazują przytoczone powyżej przykłady, metoda nauczanie języka angielskiego metodą reagowania całym ciałem może być skuteczna w różnych sytuacjach i grupach wiekowych uczniów.

Wierszyki do wykorzystania w metodzie Total Physical Response 

Teddy Bear 

Teddy Bear, Teddy Bear, turn around (obraca się dookoła),

Teddy Bear, Teddy Bear, touch the ground (dotyka podłogi),

Teddy Bear, Teddy Bear, tie your shoes – (sznuruje buty),

Teddy Bear, Teddy Bear, Goodbye to you – (macha na pożegnanie).

I hear thunder

I hear thunder, I hear thunder, listen don’t you, listen don’t you (dłonie przy

uszach pokazują słuchanie),

Pitter, patter, raindrops, pitter, patter, raindrops (dłonie pokazują spadający

deszczyk),

I am wet, so are you (dłonie przecierają ramiona). 

Sammy, Peter, Bobby, Roby, Tim

Sammy Thumb, Sammy Thumb, Where are you? (ręka zaciśnięta w pięść)

Here I am, here I am, How do you do? (wysuwamy kciuk)

Peter Pointer, Peter Pointer, Where are you? (ręka zaciśnięta w pięść)

Here I am, here I am, How do you do? (wysuwamy palec wskazujący)

Bobby Big, Bobby Big, Where are you? (ręka zaciśnięta w pięść)

Here I am, here I am, How do you do? (wysuwamy palec środkowy)

Roby Ring, Roby Ring, Where are you? (ręka zaciśnięta w pięść)

Here I am, here I am, How do you do? (wysuwamy palec serdeczny)

Tiny Tim, Tiny Tim,Where are you? (ręka zaciśnięta w pięść)

Here I am, here I am, How do you do? (wysuwamy mały palec)

Touch your Hair  

Touch your hair (dotyka dłońmi swoich włosów),

And wiggle your nose (kręci swoim nosem),

Touch your ear (dotyka dłońmi swojego ucha),

And tap your toes (stuka palcami od nóg delikatnie o podłoże),

Open your mouth (otwiera swoje usta),

And wink one eye (mruga jednym okiem),

Now close your mouth (zamyka swoje usta),

And wave „Goodbye” (macha ręką na pożegnanie).

Ten little soldiers 

Ten little soldiers stand up straight. (dłonie wyprostowane do góry)

Ten little soldiers make a gate. (dłonie wyprostowane w dół)

Ten little soldiers make a ring. (łączymy kciuki i małe palce)

Ten little soldiers bow to the King. (zginamy pozostałe palce)

Ten little soldiers dance all day (poruszamy palcami)

Ten little soldiers hide away (chowamy ręce z tyłu)

Head and Shoulders, Knees & Toes

Say it again

One, two, put on your shoe (ubieramy buty),

Three, four, shut the door (zamykamy drzwi),

Five, six, pick up sticks (zbieramy patyczki), 

Seven, eight, eat off a plate (wylizujemy talerz),

Nine, ten, say it again (powtarzamy powyższe czynności raz jeszcze).

Bibliografia: 

1. https://dspace.cuni.cz/bitstream/handle/20.500.11956/35646/DPTX_2010_1__0_72531_0_93457.pdf?sequence=1&isAllowed=y 
2. http://scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0353-7129/2012/0353-71291202201K.pdf 
3. https://core.ac.uk/reader/71396210 
4. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_17951_pe_2017_1_147/c/6414-4511.pdf 
5. https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/4285/1/studia_eduk_21_s_177-190.pdf 
6. http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Edukacja_Elementarna_w_Teorii_i_Praktyce_kwartalnik_dla_nauczycieli_/Edukacja_Elementarna_w_Teorii_i_Praktyce_kwartalnik_dla_nauczycieli_-r2008-t-n1_2/Edukacja_Elementarna_w_Teorii_i_Praktyce_kwartalnik_dla_nauczycieli_-r2008-t-n1_2-s127-134/Edukacja_Elementarna_w_Teorii_i_Praktyce_kwartalnik_dla_nauczycieli_-r2008-t-n1_2-s127-134.pdf
7. https://en.wikipedia.org/wiki/Total_physical_response